Goed nieuws voor de bijen: afgezwakt EU-plan om ze te ‘beschermen’ afgekeurd

Wat is de Bee Guidance?
De Bee Guidance werd al in 2013 opgesteld door het Europese voedselagentschap (EFSA). Het omschrijft testmethoden waarmee pesticiden, voordat ze op de markt komen, kunnen worden onderzocht op schadelijkheid voor bijen. Momenteel wordt er vrijwel niet getest op de langetermijneffecten van pesticiden op bijengezondheid. De sterfte onder bijen is al jarenlang een groot probleem.

Wetenschappers en imkers uit de hele wereld zien landbouwgif als de belangrijkste oorzaak van de sterfte. Als alle bijen van de aardbodem verdwijnen, heeft dat grote gevolgen voor planten en de beschikbaarheid van groente en fruit. Ook veel wilde planten zouden uitsterven doordat hun stuifmeel niet meer verspreid wordt door bijen. Alleen al in de EU is rond de 84% van de gewassen en 78% van de wilde bloemsoorten (deels) afhankelijk van dierlijke bestuiving. Bijna 15 miljard euro van de jaarlijkse landbouwproductie in de EU kan worden toegeschreven aan bestuiving door insecten.  

Blokkerende landen
Lang niet alle lidstaten waren het eens met de maatregelen. Maar liefst 16 lidstaten proberen de beschermingscriteria al zes jaar af te zwakken, waaronder Nederland. Afgelopen april publiceerde Follow the Money (FTM) daar een artikel over dat veel stof deed opwaaien.

Het platform voor onderzoeksjournalistiek stelde dat de positie van Nederland overeenkomt met de standpunten van agrochemische bedrijven zoals Bayer, BASF en Syngenta. Daarnaast zouden de chemiereuzen jarenlang hebben gelobbyd tegen de plannen, omdat ze vrezen dat hun pesticiden van de markt moeten verdwijnen. Volgens het ministerie van Landbouw is de uitvoerbaarheid van een aantal testen het grootste probleem.

Europarlementariërs
Omdat de eu-lidstaten de Bee Guidance blokkeerden, stelde de Europese Commissie een drastisch afgezwakte versie van het plan voor. Het Europees Parlement blokkeerde dat voorstel van de Commissie afgelopen woensdag dus met een absolute meerderheid van 533 stemmen voor, 67 tegen en 100 onthoudingen. De Europese Commissie moet nu met een nieuw voorstel komen, dat wél alle beschikbare testen voor effecten van pesticiden op bijenpopulaties omvat. 

“Het is onaanvaardbaar dat lidstaten de volledige uitvoering van het bijenadvies van EFSA uit 2013 blokkeren”, zegt het Europees Parlement in een resolutie die woensdag is aangenomen. Het Commissievoorstel “komt alleen met aanpassingen (...) tegen acute giftigheid voor honingbijen, maar zwijgt over langdurige giftigheid voor honingbijen, hommels en wilde bijen.” Bovendien strookt het voorstel van de Commissie “niet met recente wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen” en “verandert het niveau van bescherming niet”, stelt het Parlement in de resolutie.

ZEMBLA besteedde in 2011 en 2013 in ‘Moord op de honingbij’ aandacht aan de massale bijensterfte en de rol die pesticiden daarbij spelen.