Het wordt het grootste schandaal en het best bewaarde geheim van de luchtvaart genoemd: de giftige stoffen die bemanning en passagiers in vliegtuigen via de airco kunnen inademen. In Australië heeft het al tot parlementair onderzoek geleid en ook in het Engelse parlement zijn er vragen over gesteld. Maar in Nederland wordt het tot nu toe doodgezwegen en ontkend. Ondertussen melden zich wereldwijd steeds meer zieke piloten die niet meer kunnen vliegen, waaronder piloten van de KLM. Hoe veilig is het in de lucht? Die vraag stelt ZEMBLA in de aflevering ‘Gif in de Cockpit’.
Aero Toxic Syndrom
De 36-jarige Belg A. Adriaensen vertelt in ZEMBLA dat hij een half jaar geleden stopte met zijn werk als piloot, toen hij dagen achter elkaar geen normaal gesprek meer kon voeren. Zijn geheugen liet hem zo in de steek dat hij de draad van het verhaal voortdurend kwijt raakte. Nog steeds is het slecht gesteld met zijn gezondheid. ‘Ik ben constant zwaar vermoeid en ik heb last van oncontroleerbare trillingen.’ De ex-piloot verloor zijn vliegbrevet omdat hij lijdt aan wat het ‘Aero Toxic Syndrom’ is gaan heten. Een ziekte, die is veroorzaakt door aantasting van het centrale zenuwstelsel door de toxische stof TCP. Veel piloten die lijden aan het syndroom weten dat niet van zichzelf, en stoppen daarom ook niet met vliegen.
Olielekkage
De vergiftiging ontstaat door olielekkage in de motor, zeggen deskundigen. Daardoor kan het giftige oliebestanddeel TCP in het aircosysteem terechtkomen. Soms gebeurt het ongemerkt en betreft het kleine hoeveelheden. Soms is er sprake van een ‘fume event’, een wolk van stank en rook die de cockpit en/of de cabine vult. Sommige toestellen zijn er berucht om. Zo zijn er veel meldingen op vluchten in de Boeing 757 en de BAe 146. In Nederland zijn vliegtuigmaatschappijen verplicht om fume events en olielekkage te melden aan de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. Maar in de praktijk blijkt dit niet altijd te gebeuren.
Medisch onderzoek
In Engeland zit in het Breakspear Hospital in Hemel Hempstead de neurofysioloog dokter Peter Julu, die tot nu toe al 22 zieke piloten heeft onderzocht. Bij alle onderzochte patiënten ziet hij hetzelfde patroon van afwijkingen. Hij zegt: ‘Ze vertonen allemaal dezelfde verstoringen van het autonome zenuwstelsel, dat bijvoorbeeld de hartslag aanstuurt. Als ze een joystick vasthouden, slaat hun hart al gauw slagen over of gaat het sneller kloppen.’
Part 1part 2
Aircraft Cabin Air Sampling Study : Part 1 and part 2 of the Final Report, This report describes the methodology and results of a study of aircraft cabin air quality undertaken by Cranfield University and two contracted analytical laboratories on behalf of the Department for Transport (DfT). The project began in 2007 and was carried out under the leadership of the late Helen Muir OBE (Professor of Aerospace Psychology, Cranfield University) until her illness and untimely death in the first quarter of 2010.
Can planes be poisenous? The BBC has been told of new research linking toxins found in the air systems of commercial airliners and neurological damage suffered by pilots.
Toxic fumes in airliner cabins ignored by authorities , Slow progress in taking action to protect crews and passengers from the effects of toxic air contamination in aircraft is causing many in the aviation industry to fume.
Why Air Quality on Planes Can Seem Stagnant , Airline customer service isn’t the only thing in need of improvement these days. The air in airplane cabins needs some fixing, too, and not just because your seatmate sneezed all over you.
Up in the Air: New Worries About 'Fume Events' on Planes (pdf) Any frequent flier knows that air on a plane can get pretty foul. But can it be toxic?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.