Geld en gif uit Moskou

In de Tweede Kamer wordt in juni 2011 een motie aangenomen die de regering oproept sancties in te stellen tegen Russen die betrokken zijn bij de zaak Magnitsky. Deze advocaat overlijdt in november 2009 in een Russische gevangeniscel.
Zijn opdrachtgever, de Britse zakenman Bill Browder, voert sindsdien wereldwijd campagne, ook in Nederland. Onder anderen toenmalig Kamerlid Frans Timmermans maakt zich hard voor de motie. Maar de Nederlandse regering voert de motie niet uit, ook niet als Frans Timmermans zelf minister van Buitenlandse Zaken is geworden.

Browder, die een investeringsmaatschappij in Moskou had, ontdekte in 2007 een enorme belastingfraude waar Russische ambtenaren en politieofficieren bij betrokken waren. Eén van zijn advocaten, Sergei Magnitsky, werd in 2008 gearresteerd en een jaar lang onder onmenselijke omstandigheden vastgehouden, totdat hij in zijn cel overleed.

Sindsdien voert Browder wereldwijd campagne om sancties in te stellen tegen de Russische betrokkenen bij deze zaak. Dit tot ongenoegen van het Kremlin. Verschillende sleutelfiguren in de fraudezaak zijn inmiddels ook onder verdachte omstandigheden omgekomen. De Britse autoriteiten doen nauwelijks hun best om de verdachte sterfgevallen te onderzoeken.

Maar de houding van de Britse regering verandert als begin maart voormalig dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter het slachtoffer zijn van een aanval met dodelijk gifgas. Volgens de Britse autoriteiten is de Russische geheime dienst hiervoor verantwoordelijk. Het Kremlin ontkent iedere betrokkenheid. Maar volgens de zakenman Bill Browder zit Moskou er wel degelijk achter. Hij vreest zelf ook voor zijn leven.

In Nederland is ondertussen in al die jaren nooit serieus werk gemaakt van de motie over de Magnitsky sancties. Bill Browder besluit eind 2017 opnieuw campagne te gaan voeren voor uitvoering van de motie in Nederland, maar krijgt weinig respons uit Den Haag. Ook van Frans Timmermans, inmiddels Eurocommissaris, krijgt hij nul op het rekest. Meerdere malen probeert hij tevergeefs met hem in contact te komen. Ook ZEMBLA krijgt na herhaaldelijke verzoeken geen enkele reactie van Timmermans.

Afgelopen april wordt in de Tweede Kamer onverwacht opnieuw een motie ingediend om sancties in te stellen, ditmaal door kamerlid Pieter Omtzigt (CDA). Deze motie wordt met een kleine meerderheid aangenomen. Minister van buitenlandse zaken Stef Blok stelt dat hij er weinig voor voelt om alleen namens de Nederland sancties in te stellen, hij vindt dat dat eigenlijk alleen op Europees niveau kan.

Maar Bill Browder denkt daar anders over. Hij wijst op onderzoek dat het Nederlandse Openbaar Ministerie doet naar het witwassen van gelden uit de Magnitsky fraudezaak, door een in Nederland gevestigd bedrijf. “Moet Nederland Russische folteraars en moordenaars toestaan om naar haar land toe te komen en het banksysteem te gebruiken, of niet?”

ZEMBLA  - Geld en gif uit Moskou - woensdag 9 mei -  21.15 uur 
BNNVARA op NPO 2
Herhaling donderdag 10 mei - 10.10 u

Regie: Sander Rietveld
Research :  Frans Glissenaar

Volg ZEMBLA ook op LinkedIn