Geen verbod op glyfosaat: tien jaar langer toegestaan

De Europese Commissie staat de omstreden onkruidverdelger glyfosaat nog eens tien jaar toe. Wel schrijft de commissie een aantal "nieuwe voorwaarden en beperkingen" voor, laat zij weten. De commissie kan haar plan doorzetten dankzij een patstelling tussen de EU-landen. De royale meerderheid die nodig is om het bestrijdingsmiddel te verbieden kwam er donderdag opnieuw niet. Evenmin als ruime steun voor verlenging van de vergunning met tien jaar, zoals de commissie had voorgesteld.

Het gebruik van het landbouwgif wordt wel verder ingeperkt, aldus de commissie. Zo mag het niet meer worden ingezet om gewassen te drogen voor de oogst. Ook moeten gebruikers maatregelen nemen om te voorkomen dat andere planten en dieren onbedoeld worden getroffen. Nederland heeft zich ook nu onthouden van stemming. De Tweede Kamer wilde dat Nederland tegen zou stemmen. Diverse Kamerleden en Nederlandse Europarlementariërs uitten dan ook hun teleurstelling over de onthouding:

Over glyfosaat, beter bekend als bijvoorbeeld het veelgebruikte Roundup van fabrikant Monsanto, is al jaren veel te doen. Vooral Europese boeren en telers gebruiken glyfosaat volop. Gebruik van het middel is te herkennen aan de geelgekleurde akkers. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat glyfosaat schadelijk is voor mensen en dieren. In 2015 oordeelde het internationaal kankeragentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat de onkruidverdelger “waarschijnlijk kankerverwekkend” is voor mensen. Volgens de WHO-deskundigen is in de wetenschappelijke literatuur “sterk bewijs” te vinden dat glyfosaat het DNA van cellen kan beschadigen.

Maar de Europese voedselautoriteit EFSA oordeelde destijds dat het “onwaarschijnlijk” is dat glyfosaat kankerverwekkend is. Die conclusie berust voornamelijk op studies van de industrie die voor de WHO niet waren in te zien, omdat ze een vertrouwelijke status hadden. Later bleek dat die studies “ernstige tekortkomingen” bevatten en in veel gevallen niet voldoen aan internationale richtlijnen.

Omdat de Europese toezichthouder glyfosaat zag als veilig, mocht het middel door boeren en consumenten worden gebruikt. De toelating van het middel werd in 2017 op basis van het advies van EFSA met vijf jaar verlengd, maar die periode loopt over een maand af. Daarom werd het gebruik van glyfosaat in Europa opnieuw tegen het licht gehouden. 

Lees hier meer over hoe die beslissing tot stand is gekomen:

Het aantal met de hersenziekte parkinson is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Deze groei wordt toegeschreven aan vervuilende stoffen in onze omgeving, zoals pesticiden. Hard bewijs is er echter niet: dat komt omdat er niet goed genoeg onderzocht wordt wat de effecten zijn op de hersenen. Boeren en omwonenden van landbouwpercelen hebben een sterk verhoogd risico op parkinson. Zembla maakte hier in 2019 de uitzending ‘Parkinson op het platteland’ over.

De verlenging van de Europese vergunning betekent niet per se dat glyfosaat de komende jaren ook in Nederland zoals voorheen is toegestaan. EU-landen mogen zelf bepalen waar en hoe ze het middel precies willen toelaten.