Het Openbaar Ministerie heeft een belangrijke
taak in de maatschappij: het brengt verdachten van strafbare feiten voor de
rechter. Maar als het Openbaar Ministerie zélf fouten maakt, kan dat grote
gevolgen hebben. Vijf voorbeelden.
Woningoverval Gees
Op
30 juni 2016 wordt Koert Elders doodgeslagen tijdens een overval in zijn woning
in het dorpje Gees. Vier verdachten worden opgepakt en verschijnen voor de
rechter. De rechtbank in
Assen verklaart tijdens de rechtszaak het Openbaar Ministerie (OM)
niet-ontvankelijk in zijn zaak tegen een van de verdachten. De andere 3
verdachten krijgen strafvermindering.
De rechtbank
vond namelijk dat in het opsporingsonderzoek door politie en OM fouten waren
gemaakt. Er was een gesprek met een getuige aan het dossier toegevoegd, waarvan
de officier van justitie wist dat er onjuistheden instonden. De rechtbank
voelde zich hierdoor misleid. Een verdachte had waarschijnlijk ten onrechte
langer in voorlopige hechtenis gezeten.
Maar in hoger beroep maakte het hof deze beslissing
ongedaan. Er waren weliswaar fouten gemaakt, maar het hof zag geen
aanknopingspunten voor misleiding. De rechtszaak moet worden overgedaan.
De verantwoordelijk officier van justitie
kreeg wel een berisping. Inmiddels is de officier werkzaam als advocaat-generaal
bij het resortspakket.
- Uitspraak rechtbank Noord-Nederland in zaak woningoverval Gees
- Uitspraak hoger beroep, Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, woningoverval Gees
Frans Herremans
Veertien
jaar geleden deed de toenmalige vrouw van Frans Herremans aangifte bij de
politie van mishandeling en verkrachting. Hij werd gearresteerd en zat 6 weken
in voorarrest. Uit de bandopnames van de verhoren blijkt dat Frans Herremans
helemaal nooit bekend heeft, hij óntkent. Desondanks houdt de officier van
justitie vol, zelfs tijdens de rechtszitting, dat Frans wel bekend heeft. Uiteindelijk
luistert de rechter zelf naar de bandopnames en concludeert dat Frans gelijk
heeft. Hij wordt vrijgesproken.
Maar
nog altijd lijdt Herremans aan de gevolgen van deze valse aangifte en het
handelen van justitie. Hij verloor zijn goede baan en zijn kinderen heeft hij
al veertien jaar niet gezien. Herremans dient hierover klachten in bij politie
en het Openbaar Ministerie. Ook doet hij een melding bij de Nationale Ombudsman.
Die onderzoekt de zaak en oordeelt dat met nam het OM “niet behoorlijk” met de
klachten van Herremans is omgegaan. Het OM publiceert daarop een openbare
excuusbrief op de site.
- Openbare excuusbrief in zaak Herremans - Openbaar Ministerie
- Website van Frans Herremans over de zaak
- Rapport Nationale Ombudsman:
Els Borst / Bart van
U
Begin
februari 2014 wordt oud-minister
Els Borst vermoord bij haar woning. Aan de moord ging een reeks van fouten
vooraf, blijkt in juni 2015 uit een
kritisch rapport over het optreden van het OM. De dader, Bart van U, heeft in
de periode voor de moord namelijk zelf diverse malen gewaarschuwd dat hij gevaarlijk
was. Ook zijn familie trok regelmatig aan de bel. Niemand kwam in actie. Hij
vermoordde Els Borst en een jaar later zijn zus.
De commissie heeft vooral kritiek op de wijze waarop
het OM functioneert. Het ontbreekt bij het OM aan "leiding,
gezamenlijkheid en eenheid”. Volgens het rapport moet "het college
van procureurs-generaal hoge prioriteit toekennen aan een ingrijpende
verbetering van werkprocessen en procedures die voor het hele OM gelden."
Naar aanleiding van dit rapport van de commissie
Hoekstra bieden zowel minister Ard van der steur van Justitie, als toenmalig
OM-topman Herman Bolhaar excuses aan. De commissie deed belangrijke
aanbevelingen die door het OM werden overgenomen en uitgewerkt in een
verbeterplan.
- Veroordeling Bart van U in hoger beroep
- Download het rapport van de Commissie Hoekstra:
Verdachte wapenbezit
Verdachte
is samen met een vriend dronken een kroeg uitgezet. De uitsmijters denken dat
ze een wapen hebben gezien. De politie wil hem daarom arresteren. Bij de
arrestatie wordt veel geweld gebruikt. Terwijl hij met zijn armen wijd omhoog
stilstaat, spuit een agent pepperspray in zijn gezicht. De verdachten gaat op
handen en voeten zitten en wordt dan door de politie tegen de grond gewerkt. Terwijl
hij voorover op zijn buik plat op de grond ligt, wordt hij in zijn zij en
tegen zijn hoofd geslagen. Hierdoor zijn er tanden afgebroken.
Volgens
de agenten is het geweld nodig omdat de verdachte niet luistert en
tegenstribbelt. Zo staat dat ook in het proces-verbaal dat ook door de ovj onderschreven wordt. Pas als de advocaat na veel moeite camerabeelden in
handen krijgt, blijkt het tegendeel. Het proces-verbaal van de agenten klopt
dus niet.
De
verdachte is vrijgesproken van wapenbezit. Hij heeft na zijn arrestatie de
agenten die hem zo hard hebben aangepakt uitgescholden en bedreigd. Hiervoor is
hij vervolgd, maar uiteindelijk is hij ontslagen van rechtsvervolging. Politie
en OM hebben verder geen gevolgen ondervonden van hun optreden.
- Uitspraak van de Hoge Raad
Johan van Laarhoven
Johan
van Laarhoven is oprichter en voormalig eigenaar van coffeeshopketen The Grass
Company. Sinds 2008 woont hij in Thailand. Van Laarhoven wordt in Nederland
verdacht van belastingontduiking. Justitie stuurt daarom een rechtshulpverzoek
naar Thailand, met de vraag of de Thaise politie informatie kon geven. Omdat
het niet echt opschoot met de Thaise politie, stuurde de vertegenwoordiger van
de Nederlandse politie in Thailand een brief naar de Thaise justitie waarin Van
Laarthoven een internationale drugsbaas wordt genoemd. Hierdoor beginnen de
Thai zélf ook een rechtszaak tegen Van Laarhoven. Van Laarhoven is veroordeeld
tot 103 jaar gevangenisstraf, later teruggebracht tot 20 jaar. Ook zijn Thaise
vrouw krijgt gevangenisstraf.
Van
Laarhoven en zijn vrouw dienen een klacht in bij de Nationale Ombudsman. Die
concludeert na onderzoek dat de
Nederlandse Staat onzorgvuldig gehandeld in het onderzoek naar Johan van
Laarhoven en zijn vrouw. ‘De Nederlandse instanties hebben hun acties niet goed
voorbereid en zijn het perspectief van Van Laarhoven en zijn vrouw uit oog
verloren. Dit terwijl het OM goed op de hoogte was van de risico's die een aan
drugs gerelateerd strafrechtelijk onderzoek in Thailand met zich meebrengt’, aldus
de ombudsman.
Na het rapport van de Nationale Ombudsman erkent
Minister Grapperhaus dat er fouten zijn gemaakt. Hij ging afgelopen zomer naar
Thailand om te overleggen of Van Laarhoven zijn straf in Nederland kan
uitzitten.
- Rapport Nationale Ombudsman
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.