ZEMBLA onthult: forse kritiek op Veilig Thuis

Bij Munchausen by proxy maken een ouder of ouders moedwillig hun kind ziek of overdrijven zij het ziektebeeld van het kind. Tegenwoordig wordt dit ook wel Pediatric Condition Falsification (PCF) genoemd, waarbij louter naar de (gezondheids)schade van het kind wordt gekeken. Als ouders hiervan worden verdacht kunnen kinderen door de rechter uit huis worden geplaatst of onder toezicht gesteld worden. Ook kunnen ouders strafrechtelijk worden vervolgd.

Professor waarschuwt: onterechte beschuldiging Munchausen by proxy kan leiden tot trauma

Bij de Belangenvereniging voor Intensieve Kindzorg hebben de afgelopen twee jaar ouders van ruim 120 kinderen zich gemeld. Zij zeggen onterecht beschuldigd te zijn van PCF. ZEMBLA  onderzoekt het feitenonderzoek van twee casus waarvan achteraf blijkt dat ouders onterecht zijn beschuldigd. Eén van hen belandt onterecht in de cel nadat Veilig Thuis aangifte tegen haar en haar echtgenoot heeft gedaan:

Desgevraagd liet Veilig Thuis weten niet te willen reageren op individuele gevallen.

Vanwege de ingrijpende gevolgen van de verdenking wijst ook Pieter Sauer, emeritus-hoogleraar Kindergeneeskunde, op het belang van goede waarheidsvinding bij Munchausen by proxy-zaken. “Je zal de waarheid moeten weten want als je niet zeker weet dat het Munchausen is dan kun je ook geen maatregelen nemen.”

Maar volgens Jolande Schoonenberg van de Vereniging Vertrouwensartsen Kindermishandeling en Huiselijk Geweld ( VVAK ) hoeven vertrouwensartsen niet aan bewijsvoering te doen. Zij zegt in ZEMBLA: “Wij zijn niet van bewijsvoering, maar van het organiseren van veiligheid. We moeten het onderbouwen. Dat is een heel groot verschil. Bewijzen is een strafrechtelijke taak, dan beschuldig je ook iemand.”

Idioot
Hoogleraar Peter van Koppen vindt dat ‘heel idioot’. “Dan heb je waarheidsvinding volslagen achter je gelaten,” zegt hij in reactie op Schoonenberg. Van Koppen doet onderzoek naar bewijsvoering in strafzaken. “Als je geen enkele aanwijzing hebt dat ouders hun kind mishandeld hebben kan je niet ingrijpen. En wat er nu gebeurt is dat in zaken waar we geen enkele aanwijzingen hebben dat die ouders het kind mishandeld hebben, alleen geen andere verklaring hebben kunnen vinden (voor gezondheidsproblemen van het kind, red) dan gaan we die ouders hard aanpakken, kinderen weghalen”, aldus Van Koppen.

Uit de duim zuigen
In een uitzending van Brandpunt Reporter van april 2015 stelt een vertrouwensarts van Veilig Thuis dat er jaarlijks ‘honderden’ gevallen van Munchausen by proxy zijn.

Desgevraagd zegt hoogleraar Rechtspsychologie Peter van Koppen hierop: "Dat zuigt Veilig Thuis uit de duim. Het aantal kinderen waarbij dat gebeurt, zuigen ze uit de duim."

Op de vraag hoeveel van de meldingen over Munchausen by proxy gegrond zijn, heeft Veilig Thuis geen antwoord.  “We kunnen op dit moment wel zien hoeveel meldingen gedaan worden of hoeveel onderzoeken we doen. Dat zijn er rond de 90 in 2016 geweest. Maar we kunnen niet in de in de systemen nazien wat daar uitgekomen is,” zegt voorzitter Jolande Schoonenberg van de VVAK.

Oud-kinderrechter Van der Reijt is zeer verbaasd dat Veilig Thuis niet weet hoeveel meldingen uiteindelijk gegrond blijken te zijn. “Ik vind wel dat bijgehouden moet worden wat nou de effecten zijn (van het melden, red.).

Emeritus-hoogleraar Pieter Sauer pleit voor een goede registratie, omdat er geen wetenschappelijk onderzoek is waaruit blijkt om hoeveel gevallen het gaat. “We weten niet hoe vaak het goed gaat en hoe vaak het niet goed gaat. Dat is het lastige, en daarom zouden we ook een goede registratie moeten hebben,” aldus Sauer.

VVAK-voorzitter Jolande Schoonenberg erkent dat een goede registratie van het aantal (on)gegronde meldingen van Munchausen by proxy noodzakelijk is: “Het is belangrijk om dat uit te zoeken.”