Fokreglementen rashonden in strijd met wet

Fokreglementen van zeker 25 rashondverenigingen staan toe dat er met zieke honden wordt gefokt. Dat is in strijd met de wet. Dit blijkt uit onderzoek van Zembla. Hierdoor wordt het mogelijk dat er gefokt wordt met honden met erfelijke afwijkingen, zoals aandoeningen aan de heup- en ellebooggewrichten en epilepsie. Deze aandoeningen worden daardoor overgedragen op de nakomelingen van de fokhonden. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die toeziet op het welzijn van dieren kwalificeert de kwestie als “zeer ernstig” en kondigt aan te zullen gaan optreden. Paul Mandigers, die als veterinair neuroloog onderzoek doet naar erfelijke ziekten bij rashonden, stelt dat het om op topje van de ijsberg gaat: “Het gros van alle fokreglementen zal niet voldoen aan de wet.”

Er zijn zo’n 300 hondenrassen, ieder met één of meerdere eigen rasverenigingen. Die hanteren fokreglementen die voorwaarden stellen waaraan honden moeten voldoen om voor de fok ingezet te mogen worden. Ernstige vormen van erfelijke aandoeningen als heup- en elleboogdysplasie worden in de reglementen van de fok wel uitgesloten, maar mildere gradaties van deze erfelijke afwijkingen niet. Zembla nam in een steekproef de fokreglementen van 25 rasverenigingen onder de loep. Die voldeden allemaal niet aan de wettelijke eisen.

De NVWA bevestigt de bevindingen van Zembla: “We zien dat deze fokreglementen in strijd zijn met de wetgeving. Dat vinden wij zeer ernstig,” aldus NVWA-dierenarts Susan Hoogendoorn.

De Wet Dieren en het Besluit Houders van Dieren verbieden het fokken met dieren ‘op een wijze waarop het welzijn en de gezondheid van het ouderdier of de nakomelingen wordt benadeeld.’ Er mag daarom uitsluitend met gezonde honden worden gefokt, zodat er geen erfelijke afwijkingen en ziekten worden doorgegeven aan het nageslacht. Ook het fokken met lichtere of mildere gradaties van deze aandoeningen is bij wet verboden. Maar dit gebeurt wel, blijkt uit onderzoek van Zembla. De NVWA zegt daarom te gaan ingrijpen: “Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van de fokker die met de honden fokt. Dus daar gaan wij langs,” aldus Hoogendoorn.

De rasvereniging van de Drentsche Patrijshond staat bijvoorbeeld toe dat er wordt gefokt met honden die lijden aan relatief lichtere vormen van heupdysplasie, een erfelijke aandoening van de heupgewrichten. Hetzelfde geldt voor het fokreglement van de Mastiff, een ras van grote, zware honden. Daarin staat dat er mag worden gefokt met honden die lijden aan heupdysplasie én elleboogdysplasie. Ook de rasvereniging van de Sint Bernard staat dat toe.

Volgens veterinair neuroloog Paul Mandigers gebeurt dit, omdat de fokkers bang zijn dat er anders te weinig honden over blijven om mee te fokken: “Als ze te veel dieren uitsluiten, wordt de fokpopulatie te klein en neemt de genetische diversiteit af.”

Zembla ontdekt dat De Raad van Beheer op Kynologisch Gebied, de koepelorganisatie van alle rasverenigingen die als enige instantie stambomen afgeeft voor rashonden, om dezelfde reden de ruimte biedt om met erfelijke belaste honden te fokken. “Dit is ook iets wat wij echt ernstig vinden,” oordeelt Suzan Hoogendoorn van de NVWA. Ze zegt dat de NVWA hierover met de Raad van Beheer in gesprek is. Op vragen van Zembla hierover reageert de Raad van Beheer niet. 

Deskundigen stellen in de Zembla-uitzending ‘Einde van de rashond. Vijftien jaar later’ dat er nog maar weinig rashonden te vinden zijn zonder erfelijke aandoeningen en ziektes. “Meer dan de helft van de diagnoses die wij zien in onze kliniek hebben een erfelijke oorzaak,” aldus dierenarts Hille Fieten, die universitair hoofddocent klinische genetica aan de faculteit Diergeneeskunde is. Volgens haar is het onvermijdelijk dat een aantal hondenrassen op termijn verdwijnt. “Er zijn bepaalde rassen die zoveel erfelijke ziekten hebben dat, als je daar vanuit een gezondheidsperspectief naar kijkt, het niet meer verantwoord is om daar mee te fokken.”