ZEMBLA onthult: FNV wil proefproces tegen Uber voor betere arbeidspositie chauffeurs

In het Verenigd Koninkrijk bepaalde de rechter eind oktober dat Uber-chauffeurs geen zelfstandig ondernemers zijn. Volgens de rechter hebben de chauffeurs recht op een minimumloon en vakantiedagen. GMB Union, de vakbond die de Engelse chauffeurs steunde, denkt dat de uitspraak ‘grote gevolgen’ kan hebben voor de tienduizenden chauffeurs die in Engeland voor Uber rijden.

Bestuurder Minke Jansma van FNV Taxi wil in Nederland een soortgelijke zaak starten. Tegen ZEMBLA zegt ze:

Taxi-Cao
Jansma: “Uber zegt dat de chauffeurs zelfstandigen zijn, maar ze zijn nu een soort pseudo-werknemers, hun werksituatie lijkt erg op schijnzelfstandigheid. Ze rijden zogenaamd voor eigen rekening en risico. Maar met de twintig, dertig procent die ze moeten afdragen is het de vraag of het tarief hoog genoeg is voor hun levensonderhoud. Dan moet je wel heel veel uren maken om rond te komen. Daarbij hanteert Uber allemaal bedrijfsregels: er worden eisen gesteld aan de kleding, aan de voertuigen, aan het gedrag. Dan gedraag je je als werkgever. Maar als Uber zich gedraagt als werkgever, dan moet het ook de verantwoordelijkheid nemen van een werkgever. En dat doet het bedrijf niet. Wij vinden dat de chauffeurs onder de taxi-Cao moeten vallen, dat zou veel eerlijker zijn.”

Geheimhouding
FNV heeft al contact met een aantal chauffeurs, maar merkt dat de Uber-chauffeurs niet uit de schaduw durven te stappen. Jansma: “Uber heeft een vrij stringent beleid naar haar chauffeurs, zo hebben we bijvoorbeeld gezien dat in de overeenkomsten die het bedrijf sluit geheimhouding is geregeld. Dat maakt de chauffeurs angstig. Sommigen van hen zijn al blij dat ze een beetje werk hebben, dus dan is de stap om een proces aan te spannen groot. Want het is niet gezegd dat ze dan kunnen blijven rijden. Toch hopen we dat meer chauffeurs zich melden en dat er chauffeurs komen die het aandurven met ons dat proces te starten. Zodra dat gebeurt, zullen wij ze helpen met de strijd voor een betere arbeidssituatie.”

Ook Jurriën Koops van ABU, de brancheorganisatie voor uitzendbureaus, vindt dat Uber de schijn tegen heeft en dat er nu een oneerlijk speelveld lijkt te ontstaan. Koops: “De platform-economie heeft zeker voordelen, maar wat we moeten vermijden is dat mensen die geld verdienen via dit soort diensten de paria van de economie worden. Het zijn geen echte zelfstandigen want ze werken vaak heel veel voor één opdrachtgever.”

Er moet duidelijkheid komen
“In het geval van Uber kun je twisten of het echt zelfstandig ondernemers zijn”, legt Koops uit. “In Engeland heeft de rechter dan wel besloten dat Uber-chauffeurs toch vakantiegeld en overuren uitbetaald moet krijgen, maar het is de vraag of zo’n uitspraak met ons arbeidsrecht stand zou houden. Bij ons is minder goed afgebakend wanneer er wel of geen sprake is van een zelfstandige, dan ontstaan er grijstinten. Ik moedig de vakbond wel aan een proefproces te beginnen, want er moet duidelijkheid komen over de status van dit soort online platforms en de mensen die daarvoor werken.”

Schijnzelfstandigheid
Ook Europarlementariër Marietje Schaake wil dat de dienst strenger wordt aangepakt op schijnzelfstandigheid. In de uitzending ' De spooktaxi's' van Uber ' zegt ze hierover: “Schijnconstructies waar dan ook moeten helder tegen het licht worden gehouden en als mensen als zelfstandigen worden behandeld terwijl ze in vaste dienst zouden moeten zijn, dan moet dat ook worden opgelost. Ik vind echt dat bedrijven, waar ze ook vandaan komen en welke dienst ze ook aanbieden, zich gewoon aan de wet moeten houden.”

Taxibedrijf of online dienst?
Volgens de advocaat-generaal van het Europees Hof van Justitie is Uber niet alleen een elektronische bemiddelingsdienst, maar valt het bedrijf ook onder de vervoersbranche. Dat zei hij in mei dit jaar in een zaak die was aangespannen door Spaanse taxichauffeurs. Als Uber daadwerkelijk als transportbedrijf wordt gezien, kan het worden verplicht om te voldoen aan wetten voor de vervoerssector. Maar het advies is nog niet door Europa overgenomen. Waarschijnlijk wordt hier begin 2018 over besloten.

Reactie Uber
Uber zegt zich niet te herkennen in het beeld dat geschetst wordt: "Chauffeurs in Amsterdam werken al meer dan twintig jaar als zzp'ers. Dat geldt niet alleen voor Uber, dat geldt voor alle taxi-chauffeurs. Daar komt bij dat met overgrote deel van de chauffeurs te kennen geeft zelfstandig te willen zijn en blijven vanwege de flexibiliteit die zij hierdoor hebben. Zij kunnen hun werk rondom hun leven organiseren, en niet andersom. Dat doen zij ook, want eenderde van de chauffeurs rijdt minder dan tien uur per week," aldus woordvoerder Marloes van der Laan van Uber.