FNV stapt uit taskforce vliegtuiguitstoot op Schiphol

FNV stapt per direct uit de taskforce waarin de vakbond samen met Schiphol, KLM en andere werkgevers werkte aan de verbetering van de arbeidsomstandigheden van platformmedewerkers op de luchthaven. De belangenverschillen zijn te groot, volgens de vakbond. Jaap de Bie, bestuurder FNV Schiphol: “Het geduld bij onze leden is op: de snelheid moet omhoog. Iedere dag staan er mensen ongezond werk te doen: dat kan en moet anders. Gezond werk is een grondrecht.”

De taskforce vliegtuiguitstoot, of de Taksforce Stoffen, werd in 2022 door minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat aangekondigd. Dat gebeurde na de Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol’. Uit het onderzoek bleek dat de werkgevers van de luchthaven, waaronder KLM en Schiphol, hun personeel onvoldoende beschermen tegen blootstelling aan schadelijke vliegtuiguitstoot. De arbodiensten van de bedrijven waarschuwden daar 15 jaar geleden al voor, ontdekte Zembla.  

De vakbond zegt vertrouwen op na het bestuderen van het ontwerpbesluit van de Arbeidsinspectie. Ze vergeleken de eis van de Inspectie met de stukken die de werkgevers hebben ingediend en komen tot de conclusie dat Schiphol en KLM de schadelijke gezondheidseffecten van emissies en ultrafijnstof bagatelliseren. Het gaat dan onder andere om een onderzoek dat Schiphol en KLM hebben uitgevoerd waarin ze oriënterende metingen hebben gedaan naar de blootstelling aan schadelijke stoffen op het platform. 

Volgens arbeidhygiënist Tamara Onos, die het desbetreffende onderzoek heeft gelezen, erkennen KLM en Schiphol dat medewerkers worden blootgesteld aan hoge concentraties ultrafijnstof. Maar zeggen ze vervolgens dat daarvan nog niet duidelijk is wat de negatieve gezondheidseffecten zijn. “Dat kunnen ze op basis van de beschikbare rapporten en onderzoeken nu echt niet meer stellen”, zegt Onos. “Uit alle research blijkt duidelijk dat te hoge blootstelling aan ultrafijnstof negatieve gevolgen heeft voor de luchtwegen, hart en bloedvaten en de ontwikkeling en groei van de foetus.”

KLM en Schiphol concluderen ook dat de blootstelling aan andere schadelijke stoffen, zoals kankerverwekkende PAK’s niet relevant zijn. “In de conclusie geven Schiphol/KLM aan dat ultrafijnstof het enige component is in vliegtuigmotoremissie dat reden geeft tot zorg voor de gezondheid. Daar ben ik het niet mee eens.” De meetresultaten van die stoffen roepen volgens Onos vragen op. Zo zijn er meetinstrumenten met hoge detectielimieten gebruikt, is niet op de persoon gemeten en zijn berekeningen niet herleidbaar.

De bond komt nu met een drietal eisen. FNV wil erkenning van de werkgevers dat vliegtuiguitstoot in zijn geheel schadelijk is voor medewerkers. Daar botsen de belangen nu volgens FNV. Erkennen dat medewerkers ziek kunnen worden door de uitstoot, betekent dat bedrijven als KLM en Schiphol moeten toegeven dat ze aansprakelijk zijn en dat kan een enorme kostenpost worden. “De belangen van de werkgevers gaan dus niet alleen om de gezondheid van het personeel, maar ook om de kosten. De gezondheid van medewerkers moet altijd prioriteit zijn”, aldus FNV.  

Daarnaast eist FNV een door het RIVM uitgevoerd onafhankelijk onderzoek onder werknemers op het platform. Dat moet zich richten op de korte- en langetermijneffecten van blootstelling aan vliegtuiguitstoot. De derde eis die FNV stelt is dat er veel sneller een gezonde werkomgeving op het platform komt. In de plannen staat dat hier in 2030 een oplossing voor is, maar dat moet veel sneller kunnen, vindt de vakbond.

Gerben de Jong is kaderlid van FNV en werkt voor KLM als leidinggevende dagelijks op het platform. Hij vertelde in de Zembla-uitzending al over de schrijnende gevolgen voor de medewerkers: “Ik ken geen collega of werknemer op Schiphol met een andere doodsoorzaak dan kanker.” Volgens De Jong hebben de werkgevers de vliegtuiguitstoot telkens genegeerd of op de lange baan geschoven en komen ze nu vooral met lapmiddelen: “Het is tijd dat we werk gaan maken van de bronaanpak. Wij verdienen het niet om ziek te worden van ons werk, wij hebben recht op een gezonde werkplek.” 

Het is wat FNV betreft nu aan de overheid om de verantwoordelijkheid te pakken en ervoor te zorgen dat er onafhankelijk onderzoek komt.

Bekijk de uitzending 'Ziek van Schiphol'