Dit kun je doen als een oudere wordt uitgebuit

Financiële uitbuiting is de meest voorkomende vorm van ouderenmishandeling in Nederland. Ieder jaar vallen er meer dan 30.000 ouderen ten prooi. Het gaat dan niet om babbeltrucs of oplichting via internet, maar om het systematisch uitbuiten van een oudere door een bekende. 

Zo herken je het
Financiële ouderenmishandeling wordt vaak niet of niet op tijd herkend. Waar kun je als buitenstaander op letten? Wat zijn de signalen?

Dit kun je doen als je uitbuiting vermoedt
Vaak komt de uitbuiting pas aan het licht als de oudere overleden is en de erfenis verdwenen blijkt. Maar ook als de oudere het wél doorheeft, is actie ondernemen niet makkelijk. Bij de oudere leven vaak gevoelens van schaamte: ‘Hoe kon ik zo naïef zijn?’ bijvoorbeeld, maar ook loyaliteit speelt vaak een rol: ‘Het blijft toch mijn dochter’. De oudere is vaak afhankelijk van de misbruikpleger, voor hulp of gezelschap: ‘Als ik er iets van zeg, wie doet dan mijn boodschappen?’. Aangifte wordt dan ook zelden gedaan, waardoor veel daders vrijuit gaan.

Lees ook: 'Zo voorkom je dat je slachtoffer wordt van financiële uitbuiting'

Hoe kun je toch iets doen?
- Ga met de oudere in gesprek. Let erop dat je zonder mening of advies het gesprek ingaat. Bouw rust in en vraag wat de oudere denkt en voelt.

- Ga met een hulpverlener in gesprek. Dat kan het sociaal wijkteam zijn, de huisarts van de oudere, de thuiszorg of de politie bijvoorbeeld.

-Vraag om advies of hulp bij Veilig Thuis via 0800-2000. Ben je er niet mee geholpen? Bel dan opnieuw en doe een officiële melding.

- Neem contact op met de plaatselijke ‘lokale alliantie’, als die er is. Dat is een samenwerkingsverband van banken, notarissen en hulpverleners die gespecialiseerd zijn in de aanpak van financiële uitbuiting.

Lijst met lokale allianties in Nederland:

- Worden er grote bedragen van de rekening contant opgenomen? Maak hier melding van bij de bank en de politie, liefst samen met de oudere. Doe eventueel aangifte. De politie kan dan via de camerabeelden van de bank controleren wie de geldopnames heeft gedaan. De beelden worden maximaal 8 weken bewaard, dus wacht niet te lang.

- Is de oudere wilsonbekwaam en kan hij of zij de eigen geldzaken niet meer regelen? Als je familie bent, kun je  een beschermingsbewind aanvragen bij de kantonrechter. Je kunt zelf een bewindvoerder voordragen, een bekende bijvoorbeeld. Of een professional die het beheer van het geld dan overneemt. De rechter controleert jaarlijks of de bewindvoerder zijn werk goed doet. Hier vind je meer informatie.

Bronnen:
Tips tegen eenzaamheid
Informatie over onafhankelijk cliëntondersteuners
Informatie over levenstestamenten en volmachten (KNB)
Informatie over thuisadministratie (Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie): 
Folder ‘Senioren en Veiligheid’ (Politie)
Signalenkaart financiële ouderenmishandeling (WIJZ, 2019) 
Factsheet Ouderenmishandeling (Movisie, 2020)
Rapport ‘Aard en Omvang Ouderenmishandeling’ (Regioplan, 2019)
Informatiebox ‘Financieel veilig ouder worden’ (Rijksoverheid)

Lijst met Lokale Allianties tegen ouderenmishandeling: