Facebook krijgt storm van kritiek door nieuwsblokkade in Australië

Een hele opmerkelijke beslissing die Facebook weleens als een boomerang terug zou kunnen krijgen: het bedrijf besloot Australië een nieuwsban op te leggen. De circa 17 miljoen Australische gebruikers kunnen sinds donderdag geen links naar nieuwsartikelen meer delen. Ze kunnen ook geen nieuws bekijken. De actie van Facebook is een reactie op een wetsvoorstel dat het bedrijf en Google zou verplichten om voortaan te betalen voor het delen van nieuwscontent.

Het Australische wetsvoorstel moet nog worden goedgekeurd door het parlement. Dat gebeurt naar verwachting volgende week. In het voorstel staat dat de techbedrijven een vergoeding moeten afspreken met mediabedrijven. Als het niet lukt om het eens te worden over prijsafspraken voor het delen van nieuws, kan een arbitragecommissie van de overheid de knoop doorhakken.

Boosheid
Het conflict met Facebook heeft in Australië geleid tot grote verontwaardiging en boosheid. The Guardian schrijft dat het opmerkelijk is dat 'Facebook zo makkelijk, betrouwbaar, feitelijk nieuws' voor miljoenen mensen ontoegankelijk maakt, terwijl het zo moeilijk is voor het bedrijf om nepnieuws en misinformatie en zelfs de livestream van een schietpartij offline te halen. Daarmee doelt de krant op de livestream die via Facebook te zien was van de aanslag op twee moskeeën in Christchurch in Nieuw-Zeeland waarbij 51 doden vielen.

Een voormalig manager van Facebook in Australië en Nieuw-Zeeland reageert in The Sydney Morning Herald dat hij denkt dat Facebook met de blokkade een boodschap wil sturen naar de rest van de wereld. Namelijk dat landen moeten uitkijken met hun regelgeving als het over social media gaat. Maar hij denkt dat die tactiek weleens heel verkeerd uit kan pakken. "Overheden houden er niet van om gepest te worden, en nog belangrijker, ze houden er niet van om in het openbaar gepest te worden." Hij zegt dat Facebook dit gevecht beter met de overheid achter gesloten deuren had kunnen voeren. "Wanneer je een regering voor de rest van de wereld in zijn hemd laat staan, laat je de regering weinig keus dan de tegenaanval in te zetten. En als je miljoenen nieuwsfeeds van burgers offline haalt, als drukmiddel om te onderhandelen, dan raakt de situatie alleen maar meer verhit.

Gesprek met Zuckerberg
Facebook-topman Mark Zuckerberg heeft vrijdag overlegd met de Australische regering. Die heeft laten weten niet te willen terugkomen op het wetsvoorstel. Er wordt komend weekend verder gepraat, schreef minister van Financiën Josh Frydenberg op Twitter.

Minister Frydenberg had al aangekondigd dat hij zijn ongenoegen duidelijk zou maken in het gesprek met Zuckerberg. "We hebben gesproken over de openstaande kwesties en spraken af dat onze teams daar meteen aan gaan werken", schreef de Australiër later op Twitter.

Facebook: 'We worden onterecht gestraft'
Facebook benadrukte zelf met tegenzin te hebben ingegrepen. Het zou "onterecht worden gestraft" met die nieuwe wetgeving. Het bedrijf betoogt dat de huidige relatie al heel gunstig uitpakt voor media. "Uitgevers plaatsen vrijwillig nieuws op Facebook. Zo kunnen ze meer abonnementen verkopen, een groter publiek bereiken en meer advertentie-inkomsten genereren", meldde het bedrijf eerder. Dat is volgens Facebook niet te vergelijken met de manier waarop nieuws wordt verspreid via Google.

Chartbeat
Zo rooskleurig is het voor media echter niet. Australische nieuwssites hebben hun bezoekersaantallen met ongeveer 13 procent zien dalen sinds de nieuwsban. Het aantal buitenlandse bezoekers dat via Facebook een nieuwssite bezocht, nam met ongeveer 26 procent af, becijferde het Amerikaanse databedrijf Chartbeat. 

Chartbeat analyseerde de bezoekersstroom van zo'n 250 Australische sites. Daaruit blijkt dat het aantal Australiërs dat een van die sites via Facebook bezocht daalde van 21 procent op woensdag, toen de beperking werd ingesteld, naar 2 procent op donderdag. Het internetverkeer via Google steeg van 26 procent naar 34 procent.

"Toen het verkeer via Facebook afnam, verschoof de algehele bezoekersstroom in Australië niet naar andere platformen", stelde een woordvoerder van Chartbeat. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Canberra uit 2020 gebruikt 21 procent van de Australiërs sociale media als voornaamste nieuwsbron en gebruikt 39 procent van de bevolking Facebook om nieuws tot zich te nemen.

'Ogen van de wereld zijn op ons gericht'
Minister Frydenberg zei op televisie: "De ogen van de wereld zijn op ons gericht, want anderen hebben gefaald waar wij nu proberen te slagen." En hij lijkt gelijk te hebben. Ook op andere plaatsen in de wereld wordt gewerkt aan vergelijkbare wetgeving. In Canada zei verantwoordelijk minister Steven Guilbeault dat zijn land overweegt het Australische model over te nemen. "Ik vermoed dat er straks vijf, tien of vijftien landen zijn die vergelijkbare regels aannemen."