Europese Commissie wil strengere regels voor water- en luchtkwaliteit

De Europese Commissie wil de lucht- en watervervuiling in de EU verder terugdringen. De drempel voor aanwezige bestrijdingsmiddelen en de chemische stof PFAS in rivieren en ander zoetwater wordt verhoogd. "In 2050 willen we een milieu zonder schadelijke, vervuilende stoffen", stelt vicevoorzitter Frans Timmermans.

Er moeten strengere regels komen voor de omgevingslucht, verontreinigende stoffen van het oppervlakte- en grondwater en de behandeling van stedelijk afvalwater. Omdat 92 procent van alle giftige stoffen in afvalwater afkomstig is van farmaceutische producten en cosmetica, worden fabrikanten verplicht de kosten te betalen voor de verwijdering van die stoffen uit het water. Volgens de commissie zal dat de industrie aansporen om gifvrije producten op de markt te brengen. 

De commissie komt met een pakket voorstellen die volgens haar het aantal overlijdens door de meest vervuilende fijnstof (PM2.5) in tien jaar tijd zullen verlagen met 75 procent. De toegestane grenswaarde moet daarvoor met meer dan de helft omlaag zijn in 2030. 

Zembla maakte meerdere uitzendingen over bodem- en water- en luchtvervuiling. Zo werden de desastreuze gevolgen van bestrijdingsmiddelen voor de bodem duidelijk in de serie ‘De uitgeputte bodem’ en legden we in ‘Het PFAS-schandaal’ bloot dat een afvalverwerker in België PFAS in het water loost dat uitmondt in de Westerschelde in Nederland. 

Schoon water is fundamenteel voor de gezondheid zegt de Europese Commissie. "Er zijn baby's met microplastic in hun bloed", aldus Timmermans. Zembla onthulde onlangs nog dat baby's in de omgeving  van chemiefabriek Chemours via moedermelk blootgesteld worden aan te veel PFAS. 

De commissie stelt voor bestaande Europese wetgeving voor bijvoorbeeld de normen voor zogenaamde micropolluenten (chemische stoffen die al in kleine concentratie giftig kunnen zijn) en microplastic in het water te verzwaren. Meer gemeenten worden verplicht verontreinigd water te behandelen door de grens van 2000 inwoners te verlagen naar 1000. De commissie stelt ook voor om afvalwater systematisch te gaan controleren op virussen als bijvoorbeeld het coronavirus.

In Zembla-uitzendingen als ‘Ziek van geiten’ en ‘Stikken langs de snelweg’ gaat het over slechte luchtkwaliteit. Die luchtkwaliteit moet ook beter. De commissie wil de Europese regels op een lijn brengen met de richtlijnen voor luchtkwaliteit die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vorig jaar heeft aangescherpt. Dat gaat tien jaar duren, denkt Timmermans. "Hoe langer we wachten om deze vervuiling te verminderen, hoe hoger de kosten voor de samenleving zullen zijn. Onze voorstellen zijn een cruciaal stukje van de puzzel.”

Jaarlijks sterven er volgens het dagelijks EU-bestuur 300.000 Europeanen voortijdig aan de gevolgen van luchtverontreiniging, terwijl duizenden mensen lijden aan hart- en longziektes of aan vervuiling gerelateerde kankers. Luchtvervuiling wordt beschouwd als een van de grootste milieubedreigingen voor de gezondheid van mensen.

De EU-landen moeten industriële vervuiling bij de bron opsporen om de mogelijkheid om slib en behandeld afvalwater te hergebruiken te verhogen. De voorstellen van de commissie moeten worden goedgekeurd door de lidstaten en het Europees Parlement.