Er is woningnood en toch bouwen de woningbouwcorporaties veel te weinig

Woningcorporaties bouwen veel minder dan gepland, terwijl ze wel geld genoeg hebben. Dat constateert toezichthouder de Autoriteit woningcorporaties. De corporaties realiseerden slechts 62 procent van de plannen voor nieuwbouw. Ondertussen neemt de woningnood nog steeds toe.

Als corporaties te weinig bouwen, is dat niet alleen slecht voor de hele woningmarkt, maar ook voor de portemonnee van de woningbouwverenigingen zelf, zegt de directeur van de Autoriteit woningcorporaties, Kees van Nieuwamerongen: 

“De Aw vindt het zorgwekkend dat de corporaties hun eigen bouwambities slechts ten dele realiseren, waardoor er voor nieuwe huurders of doorstromers te weinig woningen beschikbaar komen. Daarbij neemt de verdiencapaciteit van corporaties de komende jaren af door belastingen en verhuurderheffing. Hierdoor verslechtert de financiële positie.”

Oorzaak
Waarom woningcorporaties te weinig bouwen, is onduidelijk. Te optimistische planningen, tegenvallers bij aanbesteding door snelle bouwkostenstijgingen en andere oorzaken kunnen een rol spelen, zegt Aw.

Woningcorporaties zeggen dat ze jaarlijks 25.000 woningen willen bouwen. "Toch blijkt aan het eind van het jaar dat ze een stuk minder hebben gebouwd: nog geen 15.000 woningen."

Gemiddeld huis kost 9 keer modaal inkomen
Veel Nederlanders zijn aangewezen op de huurmarkt omdat koopwoningen voor een grote groep onbereikbaar zijn geworden. Kopers kunnen meestal een maximale hypotheek van ongeveer 4,5 keer hun inkomen krijgen, maar de gemiddelde woningprijs bedraagt inmiddels 9 keer een modaal inkomen, zo concludeerde onderzoeksbureau Calcasa onlangs. 

Die conclusie lijkt te kloppen. Een modaal inkomen is in 2020 volgens het CBS 36.500 euro per jaar. Daarmee kun je een hypotheek krijgen van maximaal 164.250 euro. De gemiddelde huizenprijs in Nederland is ongeveer 326.000 euro. 

Het kabinet heeft vanaf 1 januari 2 miljard euro beschikbaar gesteld om woningbouw te versnellen. "Samen moeten we alles op alles zetten om te zorgen dat die woningen er komen", zegt Nieuwamerongen in dagblad Trouw.

Reactie koepelorganisatie en Woonbond
In een reactie stelt de koepelorganisatie voor woningcorporaties Aedes dat de verhuurdersheffing en andere oplopende belastingen "desastreuze gevolgen" hebben voor de investeringsruimte van de corporaties. "Prima als de minister van alle partijen maximale inzet voor nieuwbouw vraagt”, aldus Aedes. "Maar het kabinet is zelf verantwoordelijk voor de grootste belemmering voor corporaties: de verhuurderheffing."

De Woonbond wijst op de grote uitdagingen waarvoor de corporaties staan. "Er moeten honderdduizenden woningen verduurzaamd, er moet heel veel worden bijgebouwd en de huren moeten betaalbaar worden gehouden", stelt Woonbond-directeur Paulus Jansen. "Dan kun je als politiek niet tegelijkertijd de sociale huursector als melkkoe blijven gebruiken."