Enquête ZEMBLA: nog veel ovens met asbest in bakkerijen

In januari 2014 onthulde ZEMBLA  dat zich bij de firma Bakkersland een aantal incidenten had voorgedaan, waarbij asbestvezels uit ovens waren vrijgekomen. Een partij brood die aan Albert Heijn supermarkten was geleverd moest zelfs worden terug gehaald omdat er mogelijk asbest in zat. Na de uitzending beloofden de bakkerijen het probleem adequaat aan te pakken.

ZEMBLA heeft onderzocht of er sinds januari 2014 inderdaad adequate maatregelen zijn genomen om het asbestrisico in de bakkerijsector terug te dringen. Zo vraagt ZEMBLA hoeveel ovens met asbest er nog in bakkerijen staan. Het bleek dat noch de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (voorheen de Arbeidsinspectie), noch de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hierop een antwoord hadden. Ook de betrokken brancheorganisaties NVB (Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij) en de VBZ (Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie) wisten het niet.

Het merendeel van de bedrijven reageerde op de gestuurde vragenlijst, maar twaalf bedrijven antwoordden helemaal niet en dertien bedrijven reageerden anoniem.
Tussen januari 2014 en mei 2016 waren er nog minstens 62 ovens met asbest in bakkerijen. Daarvan zijn er inmiddels 23 asbestvrij gemaakt: het asbest is er geheel uit verwijderd. Van 28 ovens stellen de bedrijven dat die ‘asbestveilig’ zijn gemaakt. Dat wil zeggen dat het asbest zodanig is ingepakt dat er onder normale omstandigheden geen vezels vrij kunnen komen. Aan de overige 10 ovens is op dit moment nog niets gedaan.
De bedrijven waar deze ovens staan kondigen wel aan dat hier ‘binnenkort’ iets aan gaat gebeuren. Asbestdeskundige Paul Swuste (TU Delft) daarover in ZEMBLA: “
De bedrijven waar deze ovens staan kondigen wel aan dat hier ‘binnenkort’ iets aan gaat gebeuren. Asbestdeskundige Paul Swuste (TU Delft) daarover in ZEMBLA: “ Ik moet je eerlijk zeggen dat ik niet begrijp dat ze dat niet gewoon vervangen hebben”.

In de enquête van Zembla is niet gekeken naar ovens bij ambachtelijke bakkerijen. Hoeveel ovens met asbest er nog staan bij de ongeveer 1600 warme bakkers is niet bekend. Afgelopen februari werd een oven met beschadigde asbestplaten ontdekt bij een bakkerij in Het Gooi, tijdens een steekproef door het ILT.

In de afgelopen jaren hebben zich bij het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) 45 (ex-) werknemers uit de bakkerijsector gemeld die denken dat zij asbestkanker hebben opgelopen tijdens hun werk.

Over de vraag of het eten van brood waar asbest in zit schadelijk is voor de gezondheid verschillen de meningen. De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit) stelt dat er te weinig wetenschappelijk onderzoek is gedaan om te bewijzen dat er een gevaar is. Maar specialisten op het gebied van asbestkanker wijzen op het tegenovergestelde: er is ook geen wetenschappelijk bewijs geleverd dat het niét gevaarlijk is.

Samenstelling: Sander Rietveld.
Research: Frans Glissenaar & Annette Schätzle.
Eindredactie: Manon Blaas.