Eerste Kamer verdeeld over uitsluiten taakstraf bij ernstige misdrijven

De Eerste Kamer is over dit voorstel verdeeld, en gelet op de standpunten die de verschillende fracties tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel op dinsdag 8 november betrokken zal de uitslag van de stemming door een nipte meerderheid worden bepaald.

De regeringsfracties van VVD en CDA en gedoogpartner PVV spraken zich uit voor het voorstel, maar zij beschikken met 37 zetels niet over een Kamermeerderheid. Senator Broekers-Knol van de VVD-fractie erkende dat de vrijheid van rechters door het voorstel wordt beperkt, maar dat het nodig is passende vrijheidstraffen op te leggen als de gevolgen voor slachtoffers groot zijn. Ook wees de VVD-woordvoerder op het gegeven dat tien jaar geleden bij de invoering van de taakstraf als hoofdstraf deze uitdrukkelijk alleen was bedoeld als straf voor lichte vergrijpen.

Senator Holdijk die namens het fracties van de SGP en de ChristenUnie het woord voerde gaf te kennen dat hij met een aantal elementen van het wetsvoorstel kon instemmen.

Staatssecretaris Teeven hield de Kamer voor dat de rechterlijke macht te ruim gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid taakstraffen op te leggen en dat deze inconsistentie nu moet worden teruggedraaid om evenwicht te brengen in de behandeling van daders en slachtoffers.

Of de regering kan rekenen op steun van de fracties van 50Plus en OSF is niet duidelijk.  

De fracties van PvdA, SP, GroenLinks, D66, SGP en CU maken bezwaar tegen een bepaling in het wetsvoorstel die een combinatie van voorwaardelijke gevangenisstraf en taakstraf uitsluit. Dit element is op initiatief van de Tweede Kamer toegevoegd.

PvdA-woordvoerder Beuving oordeelde over deze toevoeging: "De meest effectieve combinatie uit een oogpunt van de bestrijding van recidive verdwijnt. Dit is symboolpolitiek".

SP-woordvoerder Quik-Schuijt benadrukte dat de regering zich wel degelijk rekenschap moet geven van de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Dit wijst juist uit dat de taakstraf kan rekenen op een ruim draagvlak onder de burgers.

Volgens D66-senator Engels mist het voorstel een rationele grondslag. Hij vroeg of de regering wel voldoende vertrouwen heeft in de rechterlijke macht.

Senator Strik van GroenLinks stelde vast dat de regering vergelding zwaarder wil laten weten dan preventie. "De meeste slachtoffers willen juist dat de dader tot inkeer komt", aldus senator Strik.

CDA-woordvoerder Van Bijsterveld steunde in grote lijnen het voorstel. Wel kreeg zij een toezegging van de staatssecretaris dat bij de evaluatie van de wet wordt bekeken of de taakstraf als hoofdstraf kan worden geschrapt en alleen nog als bijkomende straf  kan worden toegepast.

Enkele fractiewoordvoerders wezen erop dat het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer werd ingediend onder verantwoordelijkheid van het vorige kabinet. Dit kabinet had naar aanleiding van vragen uit de Tweede Kamer over de televisie-uitzending van ZEMBLA in oktober 2007 onderzoeken gelast door het College van procureurs-generaal en de Raad voor de Rechtspraak. Deze onderzoeken wezen uit dat het opleggen van taakstraffen bij ernstige delicten geen uitzondering is. De minister van Justitie kondigden daarom destijds een aanscherping aan van de Aanwijzing taakstraffen van het openbaar ministerie en kwam vervolgens ook met een wetsvoorstel. (bron: Eerste Kamer)

Nederland is kampioen in het uitdelen van taakstraffen. Deze sanctie, bedoeld om daders een gevangenisstraf te besparen, is inmiddels uitgegroeid tot een populaire straf in Nederland. In ‘Moord, doodslag, taakstraf’ worden voor het eerst cijfers gepresenteerd, waaruit blijkt dat rechters ook voor zwaardere delicten taakstraffen opleggen.

ZEMBLA laat betrokkenen aan het woord, die het slachtoffer zijn geworden van een delict en verbijsterd waren over de straf die vervolgens is opgelegd.