DuPont en wat er in Nederland gebeurde

Oktober 2015
Al vijftien jaar rechtszaken in Amerika

In Amerika komt een rechtszaak in het nieuws over een groot milieuschandaal dat is veroorzaakt door chemiebedrijf DuPont. Al jaren voeren omwonenden en werknemers een juridische strijd tegen het bedrijf dat jarenlangPFOA in de rivier loost. Daardoor komt het niet alleen in het milieu terecht, maar ook in het drinkwater. Omwonenden en oud-werknemers worden ziek en stellen het bedrijf aansprakelijk. Uiteindelijk worden er meer dan drieduizend civiele zaken tegen DuPont aangespannen.

In oktober 2015 verliest Dupont de eerste zaak: het bedrijf moet een schadevergoeding betalen van 1,6 miljoen dollar aan Carla Bartlett. Bartlett woonde jarenlang vlakbij een fabriek van Dupont en kreeg nierkanker. DuPont heeft laten weten iedere zaak apart te behandelen en wil niet alle zaken collectief compenseren.

Onderzoek RIVM in Nederland naar aanleiding van Kamervragen
Onderzoeksjournalist Arne van der Wal van de website Follow the Money schrijft in september 2015 een lang artikel over de milieuramp dat leidt tot Kamervragen over hoe dit zit bij de DuPont fabriek inDordrecht. Wilma Mansveld, dan staatssecretaris van Milieu, geeft naar aanleiding van de Kamervragen opdracht aan het RIVM om uit te zoeken hoe groot de concentraties PFOAin de lucht en het water zijn geweest en wat daarvan de gezondheidsrisico’s zijn. 

Maart 2016
Jarenlang te hoge concentraties uitgestoten

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) presenteert de conclusies van de risicoschatting van de gezondheidsrisicpo’s door de uitstoot van PFOA (C8) door DuPont voor de omwonenden in Dordrecht. Het RIVM heeft berekeningen uitgevoerd naar de uitstoot van de fabriek en de aanwezigheid van de schadelijke stof in het drinkwater via de Merwederivier. Een van de conclusies is dat ‘de grenswaarde voor chronische blootstelling in het ongunstigste geval 25 jaar lang is overschreden’. Volgens het RIVM is de stof door het gebruik van filters grotendeels uit het drinkwater gezuiverd, terwijl in Amerika jarenlang zeer hoge concentraties in drinkwater terecht zijn gekomen.

In Nederland moet nader onderzoek komen om de gevolgen voor de gezondheid van medewerkers en omwonenden te achterhalen. Ook Inspectie SZW, de voormalige arbeidsinspectie, start een onderzoek naar mogelijke problemen voor werknemers. De resultaten worden dit voorjaar verwacht.

Bloedonderzoek
Door de jarenlange uitstoot van hoge concentraties kan het RIVM gezondheidseffecten voor omwonenden, zoals leverfunctiestoornissen niet uitsluiten. Daarom zegt staatssecretaris Sharon Dijksma van Milieu toe nader onderzoek te doen en kondigt steekproefsgewijze bloedproeve n aan voor omwonenden van de fabriek. De uitslag wordt verwacht in april dit jaar. Veel bewoners willen daar niet op wachten. Het Albert Schweitzer-ziekenhuis in Dordrecht krijgt driehonderd aanvragen van bezorgde mensen die hun bloed willen laten testen.

April 2016
Nieuw probleem: lycra

Naast PFOA komt nog een ander mogelijk schandaal aan het licht. Eenvandaag interviewt 35 vrouwelijke oud-medewerkers van de fabriek en ontdekt dat 33 van hen zwangerschaps- of vruchtbaarheidsproblemen hebben. Ze werkten allemaal met giftige stoffen in de lycrafabriek van DuPont.

Hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit Jacob de Boer legt uit dat de schade mogelijk is ontstaan door de stof DMac, Dimethylacetamide. DMac is een oplosmiddel, dat nodig is voor de productie van het lycragaren. De stof is bewezen schadelijk voor het ongeboren kind en de voortplantingsorganen. De vrouwen die bij DuPont in dienst waren, werkten jaren met de stof zonder dat ze hiervoor beschermd werden.

DMAc staat sinds 2011 op de lijst van zeer zorgwekkende stoffen van de EU.

Juli 2016
FNV stelt DuPont aansprakelijk

Vakbond FNV besluit na gesprekken met tientallen oud-medewerkers van DuPont om het bedrijf namens zieke werknemers aansprakelijk te stellen voor de ontstane gezondheidsklachten. In Amerika is DuPont dan net opnieuw veroordeeld tot het betalen van ruim vijf miljoen dollar. Dit keer aan David Freeman die vlakbij een DuPont fabriek woonde. Hij kreeg testikelkanker en had zeer hoge concentraties C8 in zijn bloed.

FNV zegt geen Amerikaanse taferelen te willen ontketenen, maar vindt dat de oud-medewerkers van DuPont in Nederland recht hebben op erkenning en compensatie.

Juli 2016
Zorgen over GenX

DuPont is in 2012 gestopt met het werken met C8 omdat de stof wordt verboden. Sindsdien werkt het bedrijf met GenX voor de productie van teflon. Dit is geen stof, maar een techniek waarbij meerdere stoffen worden gebruikt. Volgens Chemours is GenX minder giftig dan C8, maar verschillende toxicologen zeggen in de Volkskrant dat GenX vrijwel identiek is aan C8. Uit laboratoriumtests met ratten en muizen blijkt bovendien dat de GenX-techniek kan leiden tot kanker, nierziekten, leverschade en vruchtbaarheidsproblemen.

Het RIVM noemt het 'aannemelijk' dat GenX giftig is voor mensen en daarbij slecht afbreekbaar, maar durft nog geen conclusie te trekken over bijvoorbeeld de mate waarin het zich ophoopt in het lichaam. 

Ook DuPont-werknemers van de lycrafabriek in Kerkrade blijken decennialang te zijn blootgesteld aan het gevaarlijke oplosmiddel DMAc. Hoogleraar Jacob de Boer zegt dat de blootstelling aan DMAc in Kerkrade waarschijnlijk lager is geweest dan in Dordrecht, omdat het gif in de lycraspoelen tijdens het transport naar Zuid-Limburg voor een deel is verdampt. Maar toch maakt dat de situatie volgens hem niet minder relevant: “De genomen veiligheidsmaatregelen waren zeer ontoereikend”, aldus De Boer in de Volkskrant . 

Augustus 2016
Groot lek giftige stoffen in DuPont-fabriek

In augustus blijkt dat er door een lek in een fabriek van het voormalige DuPont 2.730 kilo van de kankerverwekkende stof formaldehyde is vrijgekomen . Het lek ontstaat in de Delrin-fabriek, waar harde plastics worden gemaakt. De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid doet namens de provincie Zuid-Holland aangifte tegen DuPont. De lekkage vormt echter geen gevaren voor de gezondheid van omwonenden en het milieu.

December 2016
Giftig PFOA in het drinkwater

Het RIVM brengt een nieuw rapport naar buiten. Conclusie: DuPont heeft in de periode 2000-2010 te veel C8 in de rivier Beneden-Merwede geloosd, die ook is gebruikt voor drinkwater. Volgens het RIVM vormt dit echter geen gevaar voor de volksgezondheid.

Door het gebruik van filters is de stof in Nederland grotendeels uit het drinkwater gezuiverd, terwijl in Amerika jarenlang zeer hoge concentraties in het drinkwater zijn terechtgekomen. 

GenX in het drinkwater
Ook GenX vormt geen risico voor de gezondheid van omwonenden, aldus het RIVM. Er zijn bestanddelen van de GenX-techniek in het drinkwater aangetroffen, maar volgens het RIVM geven die concentraties geen aanleiding tot zorgen. Op basis van de beschikbare informatie voor alle stoffen die gebruikt worden bij GenX, blijkt het moeilijk er een definitieve uitspraak over te doen, zegt het RIVM. En dus komt ook hier nieuw onderzoek naar.

Januari 2017
Drinkwaterbedrijf slaat alarm

Het drinkwaterbedrijf Oasen, dat kraanwater levert aan tienduizenden huishoudens in Rijnmond en Zuid-Holland zuid, vraagt de provincie Zuid-Holland om te stoppen met het lozen van de stoffen die gebruikt worden voor de GenX-techniek, schrijft het AD. De hoeveelheid van bepaalde stoffen die gebruikt worden bij GenX nemen toe in het drinkwater en de koolstoffilters van Oasen, bedoeld om het water te zuiveren, krijgen die bestanddelen niet uit het water gefilterd.

Meer lezen? Follow the Money heeft een uitgebreid dossier over PFOA en DuPont. Een overzicht van alle verhalen vind je hier .