Driekwart Nederlanders vindt seks zonder wederzijdse instemming verkrachting

Ruim driekwart van de Nederlandse bevolking vindt dat seks zonder wederzijds goedvinden moet worden gezien als verkrachting. Negen op de tien ondervraagde Nederlanders beschouwen het geslachtsverkeer ook als verkrachting als het slachtoffer 'bevroor' of onder invloed was, stelt mensenrechtenorganisatie Amnesty International. 

In opdracht van Amnesty deed I&O Research onderzoek onder ruim 2000 Nederlanders van zestien jaar en ouder. Zij kregen vragen over hun eigen ervaringen en hun kennis en houding rondom seks en verkrachting. 

Uitkomsten 
Eén op de vijf vrouwen geeft aan ooit te hebben meegemaakt dat iemand haar lichaam ongewenst binnendrong. Bij de mannen maakte 3 procent dit mee. Driekwart van de ondervraagden vindt dat penetratie zonder instemming verkrachting is, ook al is dwang of geweld niet aan te tonen. Bijna iedereen (88-90 procent) vindt dat er ook sprake is van verkrachting als het slachtoffer bevroor of onder invloed was. 

De meeste mensen (84 procent) vinden dat er geen verzachtende omstandigheden zijn voor verkrachting. Toch geeft 11 procent van de mannen aan dat het een verzachtende omstandigheid is als het slachtoffer zich niet uitdrukkelijk verdedigt of niet duidelijk nee zegt. Onder mannen tussen de 16 en 35 jaar vindt zelfs 1 op de 5 dat. Enkelen (5 procent) vinden het hebben van een relatie een verzachtende omstandigheid. 

Meer dan de helft van de vrouwen praat er niet met anderen over. Meer dan de helft van de mensen die het wel vertelden, werden niet serieus genomen of niet goed begrepen. Vorige week kwam de Inspectie Justitie en Veiligheid nog met een rapport waarin vastgesteld werd dat zedenrechercheurs slachtoffers opzettelijk ontmoedigen om aangifte te doen. 

Verstijfd van angst 
Volgens de huidige wet is er pas sprake van verkrachting als geweld of dwang bewezen kan worden. In veel gevallen is verzet niet mogelijk, omdat het slachtoffer van angst bevriest (‘freezing’) of is gedrogeerd. De meeste mensen denken dat ze zich tijdens een verkrachting hevig zullen verzetten. Maar niets doen is de meest voorkomende natuurlijke reactie tijdens seksueel geweld, vertelde klinisch psycholoog Iva Bicanic eerder aan Zembla. "Zo'n zeventig procent van de acute verkrachtingsslachtoffers doet niks of werkt mee." 

Het overkwam ook Marcelle Bos, die na het uitgaan in een steegje werd verkracht. Jarenlang worstelde ze met het feit dat ze niet had geprotesteerd. Het resulteerde uiteindelijk in PTSS en een burn-out. Haar verhaal is te zien in de uitzending 'Verstijfd van angst', waarin  Zembla onderzoekt wat de gevolgen zijn van de freeze-reactie:  

Wetsvoorstel Grapperhaus 
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid gaf in een interview met Zembla vorig jaar maart aan dat hij meer bescherming ging geven aan slachtoffers die tijdens een verkrachting ‘bevriezen’ door middel van een wetswijziging. Nu wil Grapperhaus een nieuw delict introduceren: seks tegen de wil. Hierop zou de helft van de strafmaat van verkrachting komen te staan.

Amnesty is tegen het wetsvoorstel, volgens de mensenrechtenorganisatie moet seks zonder instemming niet alleen strafbaar zijn, maar ook als verkrachting worden erkend. Dit staat niet alleen in internationale mensenrechtenverdragen, maar is ook belangrijk voor de erkenning van slachtoffers.

Martine Goeman, hoofd gender-programma Amnesty Nederland: ‘Dit onderzoek maakt duidelijk hoe groot het probleem is en hoe belangrijk het is dat seks zonder instemming ook in de wet als verkrachting wordt erkend en niet als ‘seks tegen de wil’, zoals de minister voorstelt. Het gaat niet om nee=nee, maar om ja=ja. Dat doet recht aan slachtoffers. Verkrachting is een grove mensenrechtenschending. Het wordt hoog tijd dat de wet wordt aangepast. De Nederlandse bevolking is er klaar voor.’

Op dit moment laat minister Grapperhaus een internetconsultatie plaatsvinden waarin mensen en organisaties commentaar kunnen geven op het nieuwe wetsvoorstel. De verwachting is dat het wetsvoorstel na het zomerreces en behandeling door de Raad van State in de Tweede Kamer wordt behandeld.