Dood door werk

‘Schilder overlijdt na val van steiger’. ‘Boer komt om in gierput’. ‘Havenarbeider geplet door container’. Krantenberichten, die vaak worden afgesloten met: de Arbeidsinspectie stelt een onderzoek in. Het zijn een paar voorbeelden van de 200.000 arbeidsongevallen die jaarlijks letsel veroorzaken, soms met dodelijke afloop. De ondernemingsraad van de Arbeidsinspectie, onderdeel van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vertelt in ZEMBLA dat er door bezuinigingen veel te weinig inspecteurs zijn om bedrijven te controleren op veilige werkomstandigheden. Gemiddeld wordt een bedrijf maar eens in de dertig jaar bezocht. Daardoor vallen er onnodig veel slachtoffers op de werkvloer.

Grove fouten in onderzoeksrapport
In april 2007 overlijdt Geronimo Polderman tijdens zijn werk bij Cobelfret in Rotterdam als hij met zijn hoofd bekneld raakt tussen de scheepswand en de cabine van de graafmachine die hij in een veerboot parkeert. De Arbeidsinspectie onderzoekt het ongeval, maar spreekt alleen met de directie, niet met de direct betrokkenen bij het ongeluk. De Cobelfret-directie vertelt de Arbeidsinspectie dat het Poldermans eigen schuld was, wat klakkeloos door de Arbeidsinspectie wordt overgenomen. Het bedrijf krijgt geen boete en er wordt ook geen strafrechtelijk onderzoek ingesteld.

Volgens oud-arbeidsinspecteur P. de Leeuw staan er grove fouten in het ongevalsrapport van de Arbeidsinspectie. Zo wordt er met geen woord gerept over het ontbreken van portofoons, en de bewijzen dat Polderman ervaring had met het rijden met graafmachines ontbreken. ‘Je moet een beetje een rechercheursmentaliteit hebben. Ik vind het daarom zo verdrietig, omdat ik het gevoel heb dat men het niet goed uitgezocht heeft en zich er makkelijk van afgemaakt heeft,’ zegt De Leeuw.

Ondernemersraad Arbeidsinspectie luidt de noodklok
Bedrijfsongelukken waarbij werknemers overlijden of ernstig gewond raken, worden onderzocht door de Arbeidsinspectie. Maar op de inspectie wordt al jaren bezuinigd. Voor heel Nederland, met ruim 7 miljoen werknemers, zijn er nog maar 220 inspecteurs die moeten waken over veilige arbeidsomstandigheden. Binnen de Arbeidsinspectie leven grote spanningen door het schrijnende gebrek aan mankracht: bedrijven worden niet of nauwelijks bezocht. In ZEMBLA luidt C. Benders, voorzitter van de ondernemingsraad van de Arbeidsinspectie, de noodklok: ‘Als je ervan uitgaat dat er ongeveer een miljoen bedrijven zijn, dan wordt een bedrijf gemiddeld één keer in de 35, 40 jaar bezocht. Maar er zijn ook bedrijven waar wij nooit komen.’

Inspecteurs overwerkt
W. van Veelen, specialist op het gebied van arbeidsongevallen bij de vakcentrale FNV, bevestigt het beeld van een Arbeidsinspectie die door chronisch capaciteitsgebrek haar werk niet meer goed doet: ‘De rek is eruit. De inspecteurs raken totaal overwerkt. De motivatie wordt natuurlijk minder, want als je elke dag aan het werk gaat met veel te veel zaken, dan gaat het niet meer lukken.’

Dood door werk
Het capaciteitsgebrek bij de Arbeidsinspectie wreekt zich ook in andere sectoren. Bijvoorbeeld bij de afvalbranche, die volgens de inspectie scherp in de gaten wordt gehouden. Maar als bij afvalverwerker Reiling in het Brabantse Sterksel eind september 2010 een inval wordt gedaan door Justitie en andere overheidsdiensten, op verdenking van milieuovertredingen, heeft de inspectie geen inspecteurs beschikbaar om mee te gaan. Twee weken later overlijden drie werknemers van Reiling als ze bedwelmd raken door de giftige dampen in een illegale waterzuiveringscontainer.

Samenstelling en regie: Sander Rietveld
Research: Norbert Reintjens
Eindredactie: Manon Blaas

Brief van minister Kamp op verzoek Tweede Kamer naar aanleiding van de uitzending van Zembla over de Arbeidsinspectie (24 mei 2011)

Brief: reactie OR AI op antwoord bestuurder Initiatief voorstel 2

Brief: Initiatiefvoorstel (16 december 2009)

Brief: Toezending initiatiefvoorstel OR AI , deel 2   (16 maart 2010)

Rapport: Evaluation of the Dutch labour inspection system, Senior Labour Inspectors Committee (SLIC), 9th – 13th June 2008

Rapport: Chemie-Pack Moerdijk , Feitenrelaas inzake de vergunningsituatie en het toezicht, 4 maart 2011. Op 5 januari 2011 vond een grote brand plaats bij het bedrijf Chemie-Pack Nederland BV (hierna: Chemie-Pack) gelegen aan de Vlasweg 4 te Moerdijk. De bedrijfsvestiging werd bij de brand geheel verwoest. De brand riep een groot aantal vragen op, onder meer over de verleende vergunningen, de naleving van de gestelde regels en het toezicht op het geheel van voor veiligheid relevante wet- en regelgeving en vergunningen.

Jaarverslag Arbeidsinspectie 2010 (12 mei 2011)