Dierenartsen noemen lage boetes na gruwelen in slachthuizen ‘absurd’

De slachthuizen kregen boetes variërend tussen de 1500 en 5000 euro opgelegd. Kamerleden reageerden geschokt op de gruwelen in de slachthuizen. Minister Carola Schouten van Landbouw heeft al toegezegd dat ze gaat bekijken of die boetes hoger kunnen. Ook wil ze onderzoeken of het mogelijk is dat de NVWA eerder slachthuizen kan sluiten die keer op keer in de fout gaan. Maar volgens de dierenartsen zijn er veel meer maatregelen nodig.

Caring Vets
Dierenarts Arabella Burgers ziet al jaren met lede ogen aan hoe er met dieren wordt omgesprongen in de vleesindustrie. Ze verzamelde dierenartsen om zich heen om samen te vechten voor een duurzamer en diervriendelijker systeem. Inmiddels is de groep Caring Vets gegroeid van 85 naar 130 dierenartsen.

Burgers is blij met de reacties uit de Kamer. Naast hogere boetes en sluiting van foute slachthuizen pleit ze voor veel meer maatregelen. “Er moet meer toezicht komen. Per groot slachthuis is er nu één toezichthoudende dierenarts van de NVWA bij de keuring van de levende dieren. Dat is te weinig.”

‘Zelfcontrole kun je niet aan de slachthuizen overlaten’
Zo’n dierenarts heeft volgens Burgers te beperkte tijd om goed te controleren. Ook worden dierenartsen in sommige gevallen geïntimideerd. “Je kunt zelfcontrole niet aan de sector overlaten. Dat is wel duidelijk. Zo wordt er bijvoorbeeld niet stelselmatig gecontroleerd of varkens dood zijn voor ze gebroeid worden in heet water. Toezichthouders zouden altijd met zijn tweeën moeten zijn. Dan is de ander ook getuige van de misstanden en kan makkelijker worden opgetreden. Jammer dat de NVWA dit nieuws niet aangrijpt om over het capaciteitsprobleem te spreken.”

Maar hogere boetes en meer toezicht zijn uiteindelijk niet de oplossing van het probleem. Burgers pleitte er eerder al voor om het systeem fundamenteel te veranderen. “Het is absurd wat we allemaal doen. De hele intensieve veehouderij en slachtindustrie is één grote misstand.”

Martelbedwelming
Als voorbeeld noemt ze dat slachthuizen dieren mogen bedwelmen met koolzuurgas voordat ze worden geslacht. “Het is eigenlijk een martelbedwelming. Het gebeurt in een afgesloten ruimte, dus niemand ziet het. Het gas is irriterend en erg pijnlijk voor de dieren. De NVWA kan er niks tegen doen, want het is legaal.”

In de volgende video van Varkens in Nood is een bedwelming van varkens met koolzuurgas te zien (LET OP: kan als schokkend worden ervaren):

Burgers vindt dat we naar een duurzame diervriendelijke veehouderij moeten en daar moet geld voor vrijkomen zodat boeren en slachthuizen kleinschaliger kunnen werken. “Geen megastallen en bulkproductie meer."

Reactie van de vleessector
De brancheorganisatie voor de vleessector COV heeft gereageerd op de onthullingen van RTL Nieuws. COV zegt dat elk incident rond het dierenwelzijn er één te veel is en dat het de bedrijfstak als geheel raakt. “Toch hecht de COV eraan een nuance aan te brengen. De 48 boetes over 2015-2016 kunnen afgezet worden tegen zo’n 17 miljoen correct uitgevoerde slachtingen per jaar: dit is een foutmarge van 0,0001% die naar voren komt uit een goed functionerend wettelijk toezicht”, aldus COV.

Lees de hele reactie van COV

De nuancering door de sector zelf dat het aantal overtredingen procentueel laag is, houdt niet in dat de rest goed gaat, zegt Caring Vets: “Het betekent slechts dat dit het percentage van de misstanden is dat opgemerkt is en beboet.”

De door RTL Nieuws naar buiten gebrachte rapporten van de NVWA waarin ernstige schendingen van dierenwelzijn tijdens de slacht worden omschreven, doen heel Nederland huiveren.

De toezichthoudende dierenartsen van de NVWA hebben hun moeilijke taak hier goed uitgevoerd: De rapporten zijn door hen geschreven en er zijn boetes opgelegd. Dat deze boetes en de gevolgen voor de slachthuizen vervolgens schrijnend laag zijn, ligt niet aan de NVWA, maar aan ons rechtssysteem en dus de politiek. De NVWA is “slechts” een toezichthoudend orgaan. De nuancering door de sector zelf dat het aantal overtredingen procentueel laag is, houdt niet in dat de rest goed gaat. Het betekent slechts dat dit het percentage van de misstanden is dat opgemerkt is en beboet. Wanneer er helemaal geen controle zou zijn zou het aantal overtredingen immers nul zijn, wat net zo min zou inhouden dat alles naar behoren gebeurt.

Wanneer wij, als beschaafde maatschappij, willen dat dieren op een zo pijnloos mogelijke wijze gedood worden voor de slacht, dan zullen wij bereid moeten zijn daarvoor te betalen. Naar de mening van Caring Vets is daartoe het volgende noodzakelijk:

- De inspectie van het slachtproces kan niet aan de sector worden overgelaten. Voor de sector wegen de economische belangen veel zwaarder dan het dierenwelzijn. De NVWA moet daartoe worden uitgebreid zodat meer inspecteurs aan de slachtlijn aanwezig zijn. De voorkeur gaat uit naar permanent toezicht van een keuringsdierenarts en een officiële assistent voor dierenwelzijn.

- De boetes die de inspecteurs mogen opleggen moeten verhoogd worden en al gegeven worden in een eerder stadium. Niet pas bij herhaaldelijke overtredingen.

-  De NVWA kan getuigschriften van personeel dat ernstige overtredingen begaat intrekken. Maar gebeurt dit ooit?

- De NVWA zou beter moeten worden ondersteund en de mogelijkheid maar ook de verplichting moeten krijgen om meer, strenger en daadkrachtiger op te treden.

- NVWA inspecteurs moeten beschermd worden. Toezichthoudende dierenartsen en/of andere inspecteurs moeten sterk in hun schoenen staan om overtredingen te melden. Dit geldt nog sterker als steeds hetzelfde slachthuis een overtreding begaat en dezelfde persoon herhaaldelijk een boeterapport schrijft of zelfs de band stil moet leggen. Intimidatie is de toezichthoudende dierenartsen in zo’n geval niet onbekend.

- Maar de NVWA zelf krijgt, bij stevig optreden, ook te maken met heftige kritiek en zelfs rechtszaken door de sector. Onlangs is bijvoorbeeld de NVWA beschuldigd van te strenge keuringen in een pas geopend slachthuis van Vion in Leeuwarden. De toezichthoudende dierenartsen zouden “te streng opgeleid of overijverig zijn” wat onevenredige hoge percentages afkeur van runderen tot gevolg had waarop het slachthuis zijn deuren weer sloot. Ook een pluimveeslachthuis en zijn leveranciers hebben het afgelopen jaar de NVWA aangeklaagd wegens te streng toezicht en daardoor oneerlijke concurrentie met andere slachthuizen met “minder strenge dierenartsen”. Het percentage misstanden in slachthuizen en op veetransporten kan daarom nog hoger zijn als toezichthouders beïnvloed worden door deze intimidatie praktijken.

- Het management van een slachthuis en het COV moeten dierenwelzijn als prioriteit zien. Wanneer werknemers door het management worden aangesproken op overtredingen tegen het dierenwelzijn en bij herhaalde misstappen ontslagen worden zal dit het gedrag van de werknemers verbeteren. Eventueel zouden bonussen voor goed gedrag kunnen worden uitgeloofd.

- De namen van de slachthuizen die herhaaldelijk in de fout gaan moeten naar buiten worden gebracht. Naar onze mening zou een slachthuis dat meerdere malen dergelijke afschuwelijke overtredingen begaat hard gestraft moeten worden. Want wat is erger dan het (herhaaldelijk) levend villen, ontdoen van ledematen, broeien en verdrinken van dieren? Wanneer maakt het slachthuis het daadwerkelijk “zo bont” dat het wordt gesloten?

- Als sluiting volgens jurisprudentie wettelijk nog niet haalbaar is, is het dan niet het recht van de consument om precies te weten waar deze gruwelijkheden zich hebben afgespeeld, zodat deze de vrije keus heeft in het niet afnemen van dit vlees? Zouden we niet van ons overheidsorgaan mogen verwachten dat deze juíst dergelijke wantoestanden openbaar maakt? Zodat we het vertrouwen in deze sector niet (nog meer) verliezen? Daarbij komt dat de slachthuizen die wél volgens de richtlijnen hebben geproduceerd nu, door het niet openbaar maken van de betrokken slachthuizen, onevenredig hard gestraft worden. Want de consument wantrouwt hierdoor (logischerwijs) de gehele sector.

Het is goed dat minister Schouten naar aanleiding van deze openbaar gebrachte rapporten, harder wil kunnen ingrijpen. Elke dag worden 1.7 miljoen dieren geslacht met een snelheid waarbij fouten gemakkelijk gemaakt worden. Zonder wettelijk verplichte standaard controle of elk dier daadwerkelijk dood is, voor het de broeibak ingaat zal een bepaald percentage van de dieren levend gebroeid of uitgeslacht worden. Deze controle betekent echter dat de slachtlijn minder snel kan lopen, de slacht langer duurt en dus geld kost. Verdient niet elk dier dat gedood wordt uit economische motieven tenminste dat het daadwerkelijk dood is voordat het gebroeid of uitgeslacht wordt?

Daarnaast is bijvoorbeeld de huidige gangbare manier van bedwelmen van varkens met koolzuurgas een zeer pijnlijke methode die het welzijn van het dier zeer ernstig schaadt. Dit gebeurt dagelijks bij vele duizenden dieren in Nederland, maar is een wettelijk toegelaten methode van bedwelming. De NVWA kan hier daarom niet tegen optreden. Het is dringend noodzakelijk dat de resultaten van onderzoeken betreffende het (schaden van) het dierenwelzijn tijdens diverse slachtmethodes geïmplementeerd worden in de praktijk.

We vragen aan minister Schouten om deze dagelijkse en grootschalige misstanden bij de bron aan te pakken en het slachtproces slechts te laten gebeuren met respect voor het te doden dier en met respect voor de controlerende instantie. Alleen met politieke steun kan het dierenwelzijn verbeterd worden, in de slachthuizen, maar eigenlijk in de hele industriële veehouderij. Incidenten, misstanden, overtredingen en structurele schendingen: de dieren in de veehouderij betalen de ultieme prijs en worden nu immer onevenredig hard gestraft. 

Caring Vets

 Volg ZEMBLA ook op LinkedIn