Deskundigen waarschuwen Nederland al ruim 20 jaar voor virusuitbraak

Dat Nederland erg afhankelijk is van landen als China en India voor medicijnen, voelen we vooral nu tijdens de uitbraak van het coronavirus. Toch kan deze crisis niet helemaal als een verrassing komen. Deskundigen waarschuwen al jaren dat we voorbereid moeten zijn op een virusuitbraak in Nederland. Dat was sinds 1999 in de volgende uitzendingen van Zembla al te zien:

1999: Dodelijke infecties
23 bezoekers van de Westfriese Flora in Bovenkarpsel overleden aan de veteranenziekte veroorzaakt door de legionellabacterie. Volgens deskundigen zullen infectieziekten veel vaker de kop op steken. Ook praten ze in deze uitzending over de dreiging van virusuitbraken. “Op grote catastrofes zijn we niet ingericht”, zeggen ze in 1999 in de uitzending: ‘Dodelijke infecties’.

2003: De dood van een dierenarts
In april 2003 overlijdt dierenarts Jan Bosch na een bezoek aan een pluimveehouderij aan de vogelpest. Jaap Goudsmit, arts en medisch microbioloog, zegt in deze Zembla-uitzending dat er een te informele bestrijdingsstructuur in Nederland is bij dit soort ziekten. “Ik bepleit dat één persoon verantwoordelijk is voor de bestrijding van dit soort infecties en de autoriteit heeft om regelgeving vast te stellen die door iedereen gevolgd moet worden.”

2006: Dodelijke griep
De vogelgriep wordt steeds gevaarlijker in de wereld en vormt ook een potentiële dreiging voor Nederland, maar volgens deskundigen zijn we niet goed voorbereid op een grote dodelijke griepaanval. Dat blijkt in deze aflevering van Zembla. “Als wij in Nederland een pandemie over ons heen hebben zien gaan, dan gaan we een parlementaire enquête organiseren en constateren we dat er honderden, duizenden doden minder hadden kunnen zijn als wij ons maar beter hadden voorbereid” , zegt deskundige Helsloot in deze Zembla uit 2006.

2009: De Q-koorts epidemie
Er woedt in 2009 in het zuiden van Nederland al bijna drie jaar een epidemie, de Q-koorts, de grootste uitbraak ooit ter wereld. Zembla onthult in deze uitzending dat door laks optreden van de overheid de bestrijding veel te laat op gang komt. Naar schatting raken meer dan 100.000 mensen besmet en zeker 95 mensen overlijden aan de gevolgen van Q-koorts.

2010: Antibiotica alarm
De volksgezondheid in Nederland staat onder druk door problemen die veroorzaakt worden door de intensieve veeteelt. Eerder kreeg Nederland te maken met de MRSA, de BSE, de Q-koorts en in 2010 met de ESBL, een superbacterie uit de kippenstal die mensen en dieren ongevoelig maakt voor antibiotica. 

De ESBL ontstaat doordat de pluimveehouderij buitensporig veel antibiotica gebruikt om de dicht op elkaar levende kippen gezond te houden. De toenmalig directeur van het RIVM zegt in deze Zembla dat hij vindt dat het antibioticagebruik in de dierhouderij teruggebracht moet worden.

2016: De Q-koorts epidemie - het vervolg
Bijna tien jaar na de uitbraak zijn de gevolgen van de Q-koorts epidemie goed duidelijk. 2000 mensen zijn chronisch ziek en er zijn 95 doden gevallen. De overheid liet economie prevaleren boven gezondheid. In 2016 zijn de meeste geitenboeren gecompenseerd voor de geleden schade. Voor de slachtoffers is niets geregeld. Waarom niet? En hoe gaat dat bij een volgende uitbraak? Zembla onderzoekt: wie beschermt ons tegen infectieziektes die van dier op mens overgaan?

2019: Medicijnmacht China
Bij een pandemie hebben we een groot probleem als het om beschikbaarheid van medicijnen gaat, zeggen deskundigen in deze Zembla. Er zijn namelijk in 2019 al flinke medicijntekorten. Volgens deskundigen ligt een belangrijke oorzaak van tekorten in China. Het overgrote deel van de grondstoffen voor onze medicijnen zou daar worden gemaakt. Er zou sprake zijn van een monopolie op grondstoffen. Hoe zit dat? Heeft China de medicijnmarkt in handen? Zembla onderzoekt in 2019 hoe afhankelijk we voor onze geneesmiddelen zijn van China.