De lege snelheidstrein

De HSL Zuid wordt niet alleen miljarden duurder dan begroot, reizigers gaan veel minder gebruik maken van de snelle spoorverbinding dan bij de aanleg werd geschat. De hogesnelheidstreinen lijden in heel Europa dramatische verliezen omdat mensen massaal kiezen voor goedkope vliegtuigen. Na de hoorzittingen over de kosten van de HSL ZUID, nu nieuwe feiten over het gebruik ervan.

De bouw van de omstreden hogesnelheidslijn kostte tot nu toe al 6,3 miljard euro. Maar nu dreigt het rijden op die hogesnelheidslijn ook op een fiasco uit te draaien. Dat komt door de komst van goedkope vliegmaatschappijen én ruzie met België over het gebruik van de HSL. Zembla onderzocht de problemen.

Vliegvelden
Regionale vliegvelden zoals Rotterdam en Eindhoven groeien de laatste tijd enorm door de komst van de goedkope luchtvaartmaatschappijen. Daardoor vormen ze een steeds grotere bedreiging voor het vervoer op de HSL. Zembla filmde op het vliegveld Niederrhein, net over de Duitse grens bij Nijmegen. Dat vliegveld werd in 2003 geopend en verwacht dit jaar al 1 miljoen passagiers binnen te halen, waarvan de helft uit Nederland.

Directeur A. van Elk van Niederrhein zegt dat regionale luchthavens met goedkope vliegtickets steeds meer reizigers uit de internationale trein wegkapen. 'De low-cost maatschappijen zullen het absoluut winnen van het spoor', meent Van Elk. Zembla filmde ook in België waar al jaren een uitgebreid net van hogesnelheidslijnen functioneert. Volgens de Belgische spoorwegvakbondman M. Bovie (van de christelijke vakbond ACV) is het 'huilen met de pet op, want de hogesnelheidstreinen zouden moneymakers worden, maar vandaag blijkt dat helemaal niet het geval te zijn.'

In België wordt op dit moment nog volop gebouwd aan de HSL-verbinding vanaf de Nederlandse grens naar Antwerpen. De Belgische spoorwegmaatschappij NMBS zit intussen - vanwege de enorme bouwkosten van haar uitgebreide hogesnelheidsnet - met een schuld van 10 miljard euro opgezadeld. Die geldnood is mede aanleiding van een enorm conflict dat is ontstaan tussen België en Nederland over het gezamenlijke gebruik van de HSL.

Ruzie
De NMBS voelt weinig voor directe snelle verbindingen tussen Den Haag en Brussel en Breda en Brussel uit angst voor nog meer verliezen. En dan ruziën Nederland en België ook nog eens over de reistijd tussen Amsterdam en Brussel, die door tegenslagen en rekenfouten opeens 17 minuten langer is geworden. Zembla sprak over het conflict met Belgische minister J. Vande Lanotte, die een somber beeld schetst.

Tenslotte in deze Zembla-uitzending een interview met directeur Döbken van de High Speed Alliance (HSA) - het nieuwe bedrijf van de NS en KLM dat in 2007 op de HSL gaat rijden. Hij hoopt nog op succes: 'Het zal moeilijk worden maar niet onmogelijk.' Maar A. van de Berg van FNV Bondgenoten zegt te vrezen voor een voortijdig faillissement van de HSA.