De deals van het Openbaar Ministerie

Op de lijst met zo’n 120 schikkingen komen verschillende bekende namen voor. Zo schikte Ahold in 2004 voor acht miljoen euro. En ook Ajax, ProRail, Essent, Blokker, Schaap & Citroen Juweliers en Campina Holland Cheese kochten in het verleden strafvervolging af voor bedragen variërend van vijftigduizend tot bijna 800 duizend euro. ZEMBLA zette de meest spraakmakende zaken op een rij.

Schikken met het OM
Als een persoon of bedrijf de wet heeft overtreden, krijgt hij te maken met het Openbaar Ministerie. Het OM kan een rechtszaak starten, maar kiest er in sommige gevallen voor om de verdachte een schikking aan te bieden. Zo’n aanbod kan de vorm hebben van een boete of een taakstraf. Als de verdachte de schikking niet accepteert, komt het alsnog tot een strafzaak.

De kans is groot dat u zelf weleens een schikking heeft getroffen. Een verkeersboete, die u van het CJIB krijgt, is ook een schikking. Gaat u niet akkoord, dan komt de zaak alsnog voor de rechter.

Voor strafrechtelijke schikkingen boven de 50 duizend euro zijn er speciale regels. Dan moet het OM toestemming vragen aan de minister van Justitie en een persbericht publiceren. De complete schikkingsovereenkomst, waarin de afspraken tussen het OM en de verdachte vastliggen, blijft echter geheim.

De strafrechtelijke schikking is iets anders dan de civiele schikking. In een civiel geschil – bijvoorbeeld tussen werkgever en werknemer of tussen twee buren – kan ook een schikking getroffen worden. Dan wordt de schikking gesloten tussen de twee partijen onderling.

Het van oorsprong Russische telecombedrijf Vimpelcom wil graag toetreden tot de Oezbeekse telecommarkt. Daarvoor betaalt het bedrijf op grote schaal smeergeld aan Oezbeekse overheidsfunctionarissen. Omdat het hoofdkantoor van dit bedrijf in Amsterdam is gevestigd, kan het Openbaar Ministerie in actie komen. Vimpelcom schikt in 2016 voor bijna 400 miljoen dollar (358 miljoen euro) met het OM en betaalt hetzelfde bedrag in de VS. Het is de grootste schikking die het OM ooit sloot. Na de reputatieschade verandert het bedrijf zijn naam in VEON.

Ook het Scandinavische Telia Company wil meedoen op de Oezbeekse telecommarkt. Daarom betaalt het bedrijf jarenlang steekpenningen aan de oudste dochter van de toenmalige president. Telia is een Fins-Zweedse fusie, maar de steekpenningen worden betaald via dochterondernemingen in Rotterdam. Daarom kan het Nederlandse OM het bedrijf in 2017 aan megaschikking aanbieden van 274 miljoen dollar (229 miljoen euro).

Inmiddels loopt er ook een onderzoek naar de rol van ING bij de omkopingen. Het OM vermoedt dat de bank de internationale corruptie en witwassen mede mogelijk heeft gemaakt.

De vastgoedfraude is een van de grootste fraudezaken uit de Nederlandse geschiedenis. Directeuren van het Bouwfonds en het Philips Pensioenfonds sluizen in de zogenoemde ‘Klimopzaak’ miljoenen weg uit de fondsen, met hulp van tientallen personen en bedrijven. Uiteindelijk lopen ze tegen de lamp. In 2010 worden de eerste schikkingen in deze zaak gesloten. Hoofdverdachte Jan van V. en zijn vijf bedrijven betalen in totaal 75 miljoen euro. Harry H. en zijn bedrijf schikken voor in totaal bijna 40 miljoen euro. Er volgen nog verschillende miljoenenschikkingen. In totaal wordt er in de Klimopzaak geschikt voor ruim 144 miljoen euro.

Tot zo’n tien jaar geleden waren ze niet van de tv weg te slaan: belspellen. Maar de spellen blijken zich niet aan de Wet op de kansspelen te houden. In 2007 doet toenmalig minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin aangifte tegen een aantal commerciële omroepen en productiebedrijven. Vier bedrijven worden verdacht: de zenders RTL en SBS en productiebedrijven Endemol en 2WayTraffic. In 2009 krijgen ze een schikking aangeboden van het OM. RTL en SBS betalen elk ruim negen miljoen euro. De productiebedrijven betalen 1,5 miljoen en 4,3 miljoen euro.

Na afloop licht de minister de schikking toe in een brief aan de Tweede Kamer, maar het blijft onduidelijk hoe de bedrijven de wet precies hebben overtreden.

Jarenlang betaalt bouwbedrijf Ballast Nedam steekpenningen aan koning Fahd van Saoedi-Arabië en diens opvolger koning Abdullah om opdrachten binnen te halen. In ruil krijgt het bouwbedrijf grote opdrachten, zoals het geschikt maken van twee vliegvelden voor F-15 gevechtstoestellen voor de Saoedische luchtmacht.

Eind 2012 biedt het Nederlandse OM Ballast Nedam een schikking aan van 17,5 miljoen euro, die het bedrijf accepteert. Twee oud-directeuren van het bedrijf worden wel vervolgd.

Een jaar later blijkt dat de accountants van KPMG, die verdachte betalingen zouden moeten signaleren, de steekpenningen van Ballast bewust hebben verhuld in de boekhouding. Het OM benadrukt de “sleutelpositie van de accountant in het stelsel van financiële verantwoording” en vindt de feiten om die reden “ernstig.” KPMG krijgt een schikking aangeboden van 7 miljoen euro.

Vorig jaar kwamen de accountants van KPMG opnieuw in het nieuws met een hoge schikking wegens fraude. In 2000 begint KPMG aan de bouw van een nieuw kantoorgebouw langs de A9 in Amstelveen, op 600 meter van het toenmalige kantoor. Maar bij de bouw sjoemelen de accountants met de eigen boekhouding. Twee jaar op rij doen ze opzettelijk een valse belastingaangifte. Zo wordt de inrichting van het nieuwe kantoor, waaronder vloerbedekking en de balie voor de receptie, in een keer ingeboekt. De regels schrijven voor dat zulke uitgaven worden afgeschreven gedurende de loop van het huurcontract.

Als de fraude niet ontdekt was, zou KPMG 13,5 miljoen euro belasting hebben ontdoken. Het voordeel wordt terugbetaald aan de Belastingdienst en KPMG krijgt een boete van 8 miljoen euro. Ook worden vijf personen door het OM vervolgd.

1. Vimpelcom:  358 miljoen euro
2. Telia Company:  229 miljoen euro
3. SBM Offshore:  192 miljoen euro
4. Vastgoedfraude of ‘Klimopmaak’: totaal ruim 144 miljoen euro ( persbericht 1  en  2 )
5. Rabobank vanwege Liborfraude:  70 miljoen euro
6. Ontneming crimineel Endstra:  40 miljoen euro
7. First Curaçao International Bank:  34,5 miljoen euro
8. Belspellen Totaal ruim 23 miljoen euro: ( RTL , SBS , Endemol , 2WayTraffic )
9. Ballast Nedam:  17,5 miljoen euro
10. KPMG: twee zaken voor  7 en 8 miljoen euro

CC foto: Oud-minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie (L) en minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën voor aanvang van het overleg in de Tweede Kamer over de Libor-fraude (ANP).