Chroom-6 schandaal erger dan gedacht: Defensie wist van strafbare feiten

Defensie hield tot de verschijning van het RIVM-rapport vol ‘dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat de (oud-)medewerkers structureel werden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen in concentraties buiten de wettelijke normen’. Dat blijkt niet waar te zijn. Het verhaal van Follow the Money zet gedetailleerd uiteen hoe Defensie jarenlang de kop in het zand stak.

Golfoorlog
Nederland helpt tijdens de Golfoorlog indirect het Amerikaanse leger door legervoertuigen over te spuiten met verf die beschermt tegen corrosie. Dat overspuiten gebeurt op verschillende locaties, waaronder Vriezenveen. Het Amerikaanse leger waarschuwt Defensie in 1990 al voor de risico’s van chroom-6 en verstrekte middelen, zoals gelaatsmaskers om het personeel te beschermen. Ze adviseert Defensie het personeel in te lichten over de gevaren en medisch toezicht in te stellen. Nederland slaat alle adviezen in de wind en zegt dat de al bestaande installatie geschikt is.

In de jaren tachtig constateren bedrijfsartsen dat op de vliegbasis Twente Arbo-regels worden overtreden. In Twente worden F16’s behandeld met chroom-6 verf. De artsen doen verbeteringsvoorstellen, maar alle adviezen en waarschuwingen worden genegeerd. Follow the Money schrijft: “De Inspectie raadt dringend aan om te zorgen voor een ‘doelmatige installatie’. Die komt er niet. En in 1993 is de maat vol voor de Arbeidsinspectie.”

Proces-verbaal
De Arbeidsinspectie maakt een proces-verbaal op. Het proces-verbaal wordt besproken binnen de stafgroep Luchtmacht en van daaruit klinkt het advies aan het ministerie om te stoppen met ‘het plegen van strafbare feiten’. Er verandert niets.

Eind jaren ‘90 slaan medewerkers van de locatie Vriezenveen alarm. Op de locatie worden wettelijke normen voor chroom-6 waarden ruimschoots overschreden. Ze roepen hun leidinggevenden op tot actie en sturen alarmerende mails rond. Follow the Money:

“Bedrijfsartsen en veiligheidsofficieren moeten hemel en aarde bewegen voordat hun leidinggevenden in actie komen, en zodra die eindelijk de noodzaak en urgentie ervan erkennen, worden ze alsnog overruled door het ministerie.“