Vogelgriep: bijna half miljoen dieren geruimd in vijf maanden

Zeventien pluimveebedrijven door heel het land zijn de afgelopen maanden geruimd vanwege de vogelgriep. In totaal gaat het om 482.720 dieren, zoals vleeskuikens, leghennen en eenden. Het voor vogels zeer besmettelijke virus zorgt in heel Europa voor problemen.

Sommige varianten van de vogelgriep zijn overdraagbaar op mensen. Vogelpest, de gevaarlijke variant van vogelgriep, vormt een risico voor de volksgezondheid. Een mens kan het virus oplopen bij direct en intensief contact met besmette of dode vogels.

Vrees voor mutaties
Hoewel het zeldzaam is dat mensen besmet raken, zijn er zorgen. “De vrees bestaat dat het virus zodanig verandert dat het zich makkelijk onder mensen kan verspreiden. Dat kan dan leiden tot een wereldwijde griepepidemie, een zogenaamde pandemie”, schrijft de Wageningen Universiteit over vogelgriep. De universiteit doet al jaren onderzoek naar het virus.

Ophokplicht
Sinds 23 oktober geldt nationaal een ophokplicht voor pluimveebedrijven. Het zorgt voor problemen bij boeren met vrije-uitloopkippen. Hun dieren moeten ook binnen blijven. Daardoor mogen ze de eieren niet langer verkopen als vrije-uitloop-eieren. Wel als scharrelei, maar die liggen voor een lagere prijs in de supermarkt. 

Minister Schouten stelde de maatregel in op 23 oktober 2020 nadat in Kockengen in de provincie Utrecht zes dode knobbelzwanen werden gevonden. Twee van de kadavers testten positief op vogelgriep.

Een door de minister ingestelde deskundigengroep concludeerde dat het virus van de besmette knobbelzwanen hoogstwaarschijnlijk uit Rusland afkomstig is en met trekvogels naar Nederland is gekomen. Daar zijn volgens het ministerie in de maanden voorafgaand aan de vondst van de dode zwanen, veel meldingen van vogelgriep geweest.

Tekort aan eieren
In Zuid-Korea is voor zover bekend het zwaarst getroffen door de vogelgriep. Sinds oktober zijn er meer dan 26 miljoen kippen geruimd. Het land kampt nu met een tekort aan eieren.

In Europa zijn in zeker veertien landen, waaronder Ierland, Hongarije, Zweden, Frankrijk en Duitsland ook besmette bedrijven geruimd. Vrachtwagens en andere vervoermiddelen voor gevogelte die afkomstig zijn uit een van deze landen moeten bij aankomst in Nederland onmiddellijk extra gereinigd worden. Ook als ze leeg terugkeren. 

Dood van een dierenarts
We hebben al bijna twintig jaar regelmatig last van uitbraken van de vogelgriep. In 2003 kreeg Nederland voor het eerst te maken met een grote uitbraak. Op 2 maart verklaarde de toenmalig minister Veerman van Landbouw: “Deze vorm van vogelpest is voor de mens absoluut onschadelijk, testen hebben dat bewezen.” Maar dat bleek niet te kloppen. Op 17 april 2003 overleed dierenarts Jan Bosch aan de gevolgen van de vogelgriep na een bezoek aan een pluimveehouderij. Zembla maakte er de uitzending ‘Dood van een dierenarts’ over.

Tegenwoordig krijgen mensen bij zeer nauw contact met besmette dieren, virusremmers aangeboden. De medicijnen verkleinen de kans dat mensen vogelgriep krijgen. Er bestaat nog altijd geen specifiek vaccin voor mensen tegen vogelgriep.

Kijk 'De dood van een dierenarts' uit 2003: