‘Bijen worden niet beschermd in nieuwe Europese richtlijnen’

Een groep wetenschappers en milieuorganisaties roepen minister Carola Schouten (Landbouw) op niet in te stemmen met nieuwe Europese richtlijnen voor de bescherming van bijen. Ze keren zich tegen "misleidende rekenmodellen van pesticidenfabrikanten" in het zogeheten Bijenrichtsnoer, waarover Schouten en haar Europese collega's dinsdag een besluit nemen.

"Het gevaar dreigt dat wilde bijen en hommels straks helemaal geen bescherming krijgen, terwijl zij essentieel zijn voor onze voedselproductie, de natuur, onze economie en ons voortbestaan", schrijven in totaal zeven hoogleraren en negen milieuorganisaties, waaronder de Bijenstichting, Bee Foundation, Greenpeace, Mobilisation for the Environment en Urgenda. Onder de hoogleraren die de boodschap onderschrijven zijn bekende wetenschappers als Louise Vet van de universiteit van Wageningen en Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Lees ook: “Studie wijst uit: bijensterfte leidt tot beperkte groei gewassen”

Hoog aandeel van de sterfte
De schrijvers zijn kritisch over een rekenmodel waarmee de natuurlijke sterfte in honingbijenkolonies kan worden vastgesteld. "Dit model heet Beehave en is mede ontwikkeld door pesticidenfabrikant Syngenta." Volgens de hoogleraren en de milieuorganisaties zit het model zo in elkaar, dat het een te hoog aandeel van de sterfte als 'natuurlijk' aanmerkt. "Deze werkwijze zal er waarschijnlijk voor zorgen dat sterfte door pesticiden gaat vallen onder de zogenaamde ‘natuurlijke sterfte’ en er dus toch voor bijen zeer schadelijke middelen op de markt gebracht kunnen worden."

Lees ook: Wereldwijd kwart minder insecten, in Nederland afname ernstiger

Een ander probleem is dat het rekenmodel alleen voorspellingen doet over honingbijen. "Niet met al die 359 wilde bijensoorten die voor onze landbouw en natuur veel belangrijker zijn." Honingbijen leven in grote kolonies, wilde bijen en hommels leven alleen of in kleine kolonies en zijn "vele malen kwetsbaarder voor pesticiden", aldus de opstellers van de brief.

Volgens de organisaties "lijkt minister Schouten in te willen instemmen met dit rekenmodel" en luistert ze niet naar wetenschappers. De hoogleraren en milieuorganisaties pleiten voor "een gedegen en wetenschappelijk gefundeerde bescherming van alle bestuivers in Europa".

Lees ook: “Goed nieuws voor de bijen: afgezwakt EU-plan om ze te ‘beschermen’ afgekeurd”

Landbouwgif
Wetenschappers en imkers uit de hele wereld zien landbouwgif als de belangrijkste oorzaak van de sterfte. Als alle bijen van de aardbodem verdwijnen, heeft dat grote gevolgen voor planten en de beschikbaarheid van groente en fruit. Ook veel wilde planten zouden uitsterven doordat hun stuifmeel niet meer verspreid wordt door bijen. Alleen al in de EU is rond de 84% van de gewassen en 78% van de wilde bloemsoorten (deels) afhankelijk van dierlijke bestuiving. Bijna 15 miljard euro van de jaarlijkse landbouwproductie in de EU kan worden toegeschreven aan bestuiving door insecten.  

Zembla besteedde in 2011 en 2013 in ‘Moord op de honingbij’ aandacht aan de massale bijensterfte en de rol die pesticiden daarbij spelen: