Biden: rechtsextremisme grootste terroristische dreiging voor VS

De Amerikaanse president Joe Biden heeft rechtsextremistisch terrorisme omschreven als de grootste terroristische dreiging voor de Verenigde Staten. De Amerikaanse geheime diensten zouden tot deze beoordeling zijn gekomen, zei Biden woensdagavond (lokale tijd) in zijn eerste toespraak als president van de VS voor beide kamers van het Amerikaanse Congres.

Amerika heeft de bestorming van het Capitool op 6 januari nog vers in het geheugen. Er vielen die dag vijf doden. Het ging om een grote groep radicaal-rechtse Trump aanhangers en extreemrechtse lieden die het Amerikaanse staatsgebouw binnenvielen.

Politicoloog Cas Mudde, hoogleraar aan de Universiteit van Georgia in de Verenigde Staten en een vooraanstaand populisme-expert, zei tegen Zembla dat de bestorming vooral te wijten is aan het falen van de Amerikaanse overheid. Radicaal-rechts geweld werd ernstig onderschat.

Vlak na de bestorming, waarschuwden de Amerikaanse veiligheidsdiensten al voor rechts-extremisten die zich met anti-overheidsideeën en racistische denkbeelden gesterkt voelen. Met name eenlingen en kleine groepjes kunnen wel eens geïnspireerd raken om opnieuw uit te halen naar overheidsvertegenwoordigers, minderheden of de pers, waarschuwt een inlichtingenbulletin van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid en de FBI.

De voormalig stafchef van Donald Trump, Mick Mulvaney, zei in de uitzending ‘Rechtse revolutie’ tegen Zembla dat de bestorming niet alleen een les voor Amerika is: “Ik denk dat dit een les is voor westerse democratieën, dat de dingen niet zo veilig en stabiel zijn als ze lijken.”

Expert Mudde ziet in Nederland ook een onderschatting van radicaal-rechts geweld. In Zembla geeft hij als voorbeeld de gewelddadigheden die in 2015 uitbraken in Geldermalsen naar aanleiding van het plan om in die gemeente een asielzoekerscentrum te openen. Relschoppers bestormden de raadszaal, die in allerijl ontruimd moest worden.

“Het was een enorme explosie van geweld en dreiging met geweld ten aanzien van AZC's, ten aanzien van ambtenaren en politici die vluchtelingen steunden.” Ten onrechte werden geweld, intimidatie en vandalisme door politici ‘goedgepraat’, zegt Mudde. “Het werd nooit gezien als politiek geweld of terrorisme.” Hij noemt de houding van de Nederlandse overheid ten aanzien van radicaal-rechts geweld ‘laks’.

Biden noemde naast binnenlands rechtsextremisme ook terroristen in het Midden-Oosten en Afrika als voorbeelden van dreiging voor de VS. In Afghanistan is het doel bereikt om de dreiging van het terreurnetwerk al-Qaeda te verminderen, zei hij.

De president stond ook stil bij de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan. "Na 20 jaar Amerikaanse moed en opoffering is het tijd onze troepen naar huis te brengen." De "eeuwige oorlog" in Afghanistan moet worden beëindigd. De missie was nooit bedoeld als een "generatie-overschrijdende onderneming". Biden heeft eerder deze maand de terugtrekking aangekondigd van alle Amerikaanse soldaten uit het land. Die operatie moet uiterlijk op 11 september, precies twintig jaar na de aanslagen in New York en Washington, zijn afgerond.