Bewoners op achterstand gezet in strijd over verbreding A27

Het ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft voorafgaand aan het tracébesluit om de A27/A12 Ring Utrecht te verbreden, geen stikstofberekeningen of actuele verkeersprognoses aan de commissie voor de milieueffectrapportage voorgelegd. Dit brengt omwonenden die de zaak aanvechten bij de Raad van State op een achterstandspositie.

Burgers moeten nu zelf kunnen aantonen als onderbouwingen van de minister niet kloppen. Dat stelt voormalig voorzitter van de commissie Niek Ketting: "Dat hoort niet zo in een democratie.“ Burgers staan volgens Ketting sterker als de commissie m.e.r. een oordeel kan vormen, omdat de Raad van State dit oordeel als onafhankelijk en deskundig beschouwt. 

Het ministerie wil al sinds 2010 de A27 bij Utrecht verbreden. Dat leidt tot verzet bij omwonenden en de plaatselijke politiek. De verbreding gaat ten koste van een deel van een 200 jaar oud bos in het natuurgebied Amelisweerd. 

Stikstofcrisis
Tijdens de stikstofcrisis in 2019 wordt het tracébesluit van de minister vernietigd door de Raad van State, omdat een wegverbreding gepaard gaat met meer stikstofuitstoot. Met de verlaging van de maximumsnelheid overdag naar 100 km per uur maakt het kabinet weer stikstofruimte vrij, waardoor het plan om de A27 te verbreden toch door kan gaan. Op 17 november 2020 tekent minister Cora van Nieuwenhuizen een nieuw tracébesluit. 

Crisis- en herstelwet
Een meerderheid van de gemeente Utrecht en de provincie is tegen de wegverbreding. Maar door de crisis- en herstelwet kunnen zij niet in beroep bij de Raad van State. “Wij willen zorgen voor meer groen, meer bomen, en gezonde lucht in Utrecht, maar als het op dit soort fundamentele dingen aankomt worden we gewoon overruled door het rijk,” stelt Thijs Weistra, gemeenteraadslid voor GroenLinks, wiens partij al tien jaar in het college van de stad zit. 

Voormalig Eerste Kamerlid voor de VVD en voormalig voorzitter van de commissie voor de milieueffectrapportage Niek Ketting vindt de crisis- en herstelwet op gespannen voet staan met het beleid om te decentraliseren en taken van het rijk over te hevelen naar de provincies en de gemeentes: “Je moet als rijk heel goed nadenken, dat als een provincie én een gemeente én de burgers iets liever niet willen, of het dan wel een verstandig besluit is”.  

David en Goliat
Wie wel beroep kan aantekenen bij de bestuursrechter is een stichting van bewonersgroepen en natuurorganisaties.  Zembla volgt deze vrijwilligers van de Kerngroep Ring Utrecht, terwijl ze hun beroepschrift voorbereiden. “Het is natuurlijk wel gek, dat je voor tegenwicht tegen een minister met talloze rapporten afhankelijk bent van een groep vrijwilligers die dit na hun pensionering of in hun vrije tijd doen," zegt raadslid Weistra. "Dat je dát nodig hebt om tegenmacht te organiseren tegen een heel ambtelijk apparaat.” Het is een oneerlijke strijd en kost bewoners ontzettend veel tijd en moeite, stelt Angela Gallé van de Kerngroep Ring Utrecht. "Het is David tegenover Goliath."

Kritisch advies Commissie voor de milieueffectrapportage 
Voor het tekenen van het nieuwe tracébesluit heeft minister van Nieuwenhuizen aanvullend advies gevraagd aan de commissie voor de milieueffectrapportage (m.e.r.). De commissie constateert in een advies van 23 juli 2020 tekortkomingen in het door het ministerie opgestelde milieueffectrapport. Daar staan geen actuele verkeersprognoses in, terwijl die moeten onderbouwen waarom de wegverbreding nodig is. Ook berekeningen van stikstofdepositie ontbreken. Dat is opvallend, want er is juridisch nog steeds veel discussie over de manier waarop dit berekend wordt. De commissie wil dat de minister dit aanvult en opnieuw voor advies aan haar voorlegt. Maar dat is niet gebeurd. 

De minister is daar ook niet toe verplicht, iets wat de voorzitter van de commissie, Eric van der Burg, ziet als een omissie in de wet: "Als wij zeggen: er zijn tekortkomingen, er zou meer informatie moeten zijn, voordat de minister een goed besluit kan nemen, dan vind ik dat je die informatie zou moeten leveren. ” Hij pleit ervoor dat als de commissie m.e.r. tekortkomingen constateert, er een verplicht eindadvies aan de commissie wordt gevraagd. 

Het ministerie laat weten niet alles naar de commissie voor de milieueffectrapportage te hebben gestuurd, omdat het in de fase van de planuitwerking niet wettelijk verplicht is om advies te vragen aan de commissie. De ontbrekende informatie is, zonder inhoudelijk oordeel van de commissie, opgenomen in het Tracébesluit.

Kijk ook naar de uitzending: 'Strijd over asfalt'