Bayer treft miljardenschikking in Roundup-zaak Amerika

Bayer heeft een miljardenschikking getroffen met kankerpatiënten die het chemiebedrijf hebben aangeklaagd in de VS. Het gaat om tienduizenden rechtszaken tegen het bedrijf over onkruidverdelger Roundup. In een persbericht stelt het bedrijf dat de schikking ‘geen erkenning van aansprakelijkheid of wangedrag’ is.

Het gaat om claims van mensen die zeggen kanker te hebben gekregen van de onkruidbestrijder. Bayer werd in eerdere rechtszaken rond Roundup al veroordeeld tot het betalen van hoge schadevergoedingen. Tot dusver heeft het bedrijf altijd volgehouden dat het middel veilig voor gebruik is en het ging in beroep in die zaken.

Bijna 10 miljard euro
Het gaat nu om een totaalpakket van 9,1 miljard tot 9,8 miljard euro. Van de totale som is 8,5 miljard euro bedoeld voor het schikken van claims van huidige slachtoffers. De rest is voor toekomstige zaken.

Met een deel van het geld dat Bayer heeft gereserveerd voor de schikking wordt ook een onafhankelijk onderzoek gestart dat definitief antwoord moet geven op de vraag of glyfosaat kankerverwekkend is en, als dat het geval is, in welke hoeveelheden het middel gevaarlijk is.

Monsanto
Het middel Roundup werd door chemiereus Monsanto op de markt gebracht. In 2018 werd het Amerikaanse bedrijf overgenomen door Bayer. Het chemiebedrijf betaalde 56 miljard euro voor Monsanto, maar er liepen toen al wel zaken van mensen die zeiden kanker te hebben gekregen na het gebruik van Roundup.

Wat we weten over Roundup:
Roundup is een van de meest gebruikte onkruidverdelgers ter wereld. Het middel, op basis van de werkzame stof glyfosaat, bestaat al sinds de jaren zeventig en werd op de markt gebracht door chemiebedrijf Monsanto. Veel boeren gebruiken het om onkruid te bestrijden. Het bedrijf hield vol dat het middel niet schadelijk was voor de gezondheid. Het gebruik van Roundup scheelt de boeren een hoop extra werk én geld en zorgt ervoor dat ze minder hoeven te ploegen. Daarnaast werd het ook veelvuldig gebruikt door consumenten in tuinen. Veel tuincentra hebben het middel in de ban gedaan, maar boeren spuiten het nog vaak op hun land. 

De discussie over de mogelijk negatieve effecten van glyfosaat speelt al sinds begin deze eeuw. Over de vraag of glyfosaat ook echt kankerverwekkend is, is geen consensus. Het kankercentrum van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), het IARC, beoordeelde in 2015 dat het waarschijnlijk is dat glyfosaat kankerverwekkend kan zijn bij mensen en dat er voldoende bewijs is dat glyfosaat kankerverwekkend kan zijn bij proefdieren.

Dat wil zeggen dat het middel verdacht vaak opduikt in relatie tot sommige kankers - zonder dat zeker is of de stof ook de oorzaak is. De EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, concludeerde later weer in een toetsing van die studie  dat de stof voor de mens geen enkel risico geeft op kanker.

Ook dit onderzoek ligt onder vuur, omdat bepaalde onderdelen niet openbaar worden gemaakt door de EFSA.

De EU besloot in 2017 Roundup nog zeker vijf jaar toe te laten op de Europese markt. Nederland is samen met Hongarije, Frankrijk en Zweden na 17 december 2022 verantwoordelijk voor de herbeoordeling van glyfosaat voordat de EU opnieuw beslist of glyfosaat blijft toegestaan. 

Zembla besteedde in eerdere uitzendingen aandacht aan de mogelijk schadelijke gevolgen van de omstreden onkruidverdelger Roundup in de uitzendingen ‘Bollengif in Babyluier’ en ‘Glyfosaat: het omstreden gif’.