'Asocialen weren uit achterstandswijken niet bewezen effectief'

Met de nieuwe maatregel hoopt Rotterdam de leefbaarheid in de stad te verbeteren. Per januari volgend jaar wordt de ‘Rotterdamwet’ uitgebreid. Dan wordt het makkelijker bewoners te weigeren. Onder andere door politiegegevens of een Verklaring omtrent het gedrag (VOG) op te vragen. Dat is nu mogelijk dankzij de verruiming van de wet ‘Bijzondere Maatregelen Grootstedelijke Problematiek’ afgelopen zomer. Maar niet iedereen vindt dat een goede zaak.

Ernstige inbreuk
Zo heeft de Raad van State de verandering een 'ernstige inbreuk op het recht van de vrijheid van vestiging en de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer' genoemd . Het adviesorgaan vindt dat het te ver gaat om op basis van niet-geverifieerde politiemeldingen iemand te verbieden ergens te gaan wonen.

‘Burenruzie’
Eind vorig jaar maakte Zembla de uitzending ‘ Burenruzie ’ over het probleem. Eén op de drie Nederlanders heeft last van hun buren. Een half miljoen burgers zelfs zo erg dat hun dagelijks leven daar ernstig onder lijdt. Ook Michel Vols was toen kritisch over de plannen om bewoners te weigen. En dat is hij nog steeds. Vols: “Ik kan me best voorstellen dat je dit soort dingen wil proberen omdat de problemen soms echt verschrikkelijk zijn, maar het is de vraag of dit de slimste oplossing is. Rotterdam doet dit niet voor het eerst, de gemeente deed dit al jaren zonder wettelijke toestemming. Pas sinds kort is er een wet aangenomen die dit toelaat. Het gebeurt nu al een jaar of acht en in die tijd is het er niet bepaald beter op geworden. Het effect is nooit wetenschappelijk onderzocht. Dat vind ik fundamentele kwestie. Als ze dit nu gaan officieel doen, moeten ze ook gaan monitoren en onderzoeken wat de effecten zijn.”

Niet te begrijpen
Volgens Vols moeten we oppassen dat we niet een te zwaar middel inzetten voor een probleem dat ook anders aangepakt kan worden. Zo is het bijvoorbeeld onduidelijk waarom je geweerd kan worden. Gemeenten en woningcorporaties mogen nu bijvoorbeeld bewoners weigeren als blijkt dat iemand in de politiegegevens voorkomt. Maar wat als blijkt dat je je leven al hebt gebeterd? Of als het een klein misdrijf is geweest? En wie bepaalt wat klein is? Voor sommige burgers is het dan niet te begrijpen dat ze worden geweigerd”, aldus Vols.

Mensenrechten
Daarbij wijst de hoogleraar op de mensenrechten en de vraag of dit beleid daar niet tegenin druist. Daarbij noemt hij het voorbeeld van een vrouw die werd geweigerd omdat ze geen werk had. Volgens de inkomenstoets mag de gemeente burgers op basis van werkeloosheid uit een wijk weren. Vols: ”Deze vrouw woonde echter al in die wijk en wilde naar een ander deel in de wijk verhuizen. Omdat ze geen werk had, mocht dat dus niet. Ik vind dat volstrekt onlogisch.”

Niet alleen uitsluiten
De hoogleraar is niet pertinent tegen de uitvoering van de uitgebreide wet, maar vindt dat het beter is om naar alternatieve oplossingen te kijken. “We moeten de aandacht niet richten op uitsluiten, maar proberen te kijken hoe we methodes kunnen ontwikkelen om met elkaar in een wijk aan de problemen kunnen werken. Daarbij moeten we ook de oorzaken aanpakken. Huisjesmelkers bijvoorbeeld, verstieren het vaak voor een buurt omdat ze de boel laten verpauperen. Daar moeten we strenger tegen gaan optreden.”

Doos van Pandora
Vols: “Als je gaat uitsluiten krijgen we straks situaties zoals in Amerika, waar zedendelinquenten als paria’s aan de rand van de stad zitten. Of, zoals we dat hier noemen, in asodorpen. Dat is geen oplossing. Je kan dit niet onbeperkt doen. We lopen het risico dat als we eenmaal de doos van Pandora hebben geopend, we straks niet meer terug kunnen.”