Arbeidsinspectie grijpt opnieuw stevig in op Schiphol

Schiphol beschermt zijn personeel onvoldoende tegen blootstelling aan schadelijke vliegtuiguitstoot en moet van de Arbeidsinspectie daarom vergaande maatregelen nemen om platformmedewerkers in de toekomst beter te beschermen. Een eerste eisenpakket was al bekend. Vandaag presenteerde de Arbeidsinspectie het tweede deel. Een van de belangrijkste maatregelen is dat vanaf 2028 vliegtuigen niet meer op het platform mogen staan met draaiende motoren. 

Dat gebeurt nu wel, bleek in 2021 al uit de Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol’. Zo’n twintigduizend platformmedewerkers ademen daardoor ultrafijnstof en andere kankerverwekkende stoffen in.

In beeldmateriaal dat Zembla voor de uitzending verzamelde en uit gesprekken met tientallen platformmedewerkers bleek dat aankomende en vertrekkende vliegtuigen soms minutenlang met hun motoren in de richting van de platformmedewerkers blazen. De inspectie constateert tijdens controles hetzelfde: vliegtuigmotoren worden gestart “richting de nog aanwezige werknemers op de platforms met onnodige blootstelling aan uitlaatgassen tot gevolg.” Gerben de Jong die voor KLM als leidinggevende dagelijks op het platform staat, zei eerder tegen Zembla: “Ik ken geen collega of werknemer op Schiphol met een andere doodsoorzaak dan kanker.”

Beeldmateriaal van platformmedewerkers:

De Zembla-uitzending en een handhavingsverzoek dat vakbond FNV in dezelfde periode indiende bij de Arbeidsinspectie zijn directe aanleiding geweest voor het onderzoek dat de toezichthouder startte.

Lees meer over de overtredingen die de Arbeidsinspectie op Schiphol constateerde en het eerste deel van het eisenpakket:

Een vergaande nieuwe eis is dus dat vliegtuigen vanaf 2028 op het platform rond de gates, waar de meeste mensen werken, niet meer met draaiende motoren mogen staan. Ze moeten buiten dit gebied geparkeerd worden of gesleept naar de start- en landingsbaan en daar de motoren starten. In ‘Ziek van Schiphol’ is te zien dat dit op het Deense vliegveld van Kopenhagen al jarenlang gebeurt.

Daarnaast moet Schiphol de draaitijd van vliegtuigmotoren minimaliseren door alle vliegtuigen te laten taxiën op het minimale aantal motoren.

Als een vliegtuig geparkeerd staat, heeft het energie nodig. Onder andere om te kunnen starten en voor elektriciteit en airconditioning aan boord. Vliegtuigen die op het platform van Schiphol staan te wachten, gebruiken daarvoor te vaak de vervuilende ingebouwde hulpmotor van het vliegtuig (de zogeheten APU), zegt de Arbeidsinspectie. Dat bleek eerder ook al uit onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De draaiende hulpmotoren zorgen voor giftige uitstoot. Vliegtuigen mogen de APU alleen gebruiken als er geen schonere alternatieven beschikbaar zijn, zoals een installatie voor de airconditioning.

Schiphol moet van de Arbeidsinspectie dan ook “per direct het onnodig en oneigenlijk gebruik van de APU voorkomen door te zorgen dat in iedere situatie het minst vervuilende beschikbare arbeidsmiddel wordt gebruikt”. Daarnaast moet de luchthaven elektrische alternatieven aanbieden op het platform. Dat moet geregeld zijn voor 30 juni 2024 en contractueel moet de afname van de elektrische alternatieven worden vastgelegd met de vliegtuigmaatschappijen.

Schiphol moet alle maatregelen uiterlijk eind dit jaar in het Plan van Aanpak hebben verwerkt.

FNV is blij met het eisenpakket. Ruim vijftien jaar is personeel op Schiphol "willens en wetens" blootgesteld aan te hoge concentraties uitstoot. "Financiële groei boven de gezondheid en zelfs de levens van de werknemers. De feiten uit dit rapport laten zien dat de tijd van vrijblijvendheid voorbij is", stelt vicevoorzitter van FNV Kitty Jong.

Schiphol zelf spreekt van een "niet te negeren spiegel" die de Arbeidsinspectie de luchthaven voorhoudt. "Duidelijk is dat de arbeidsomstandigheden op Schiphol beter moeten. Dat is ook prioriteit in de nieuwe koers die we zijn gaan varen. Medewerkers moeten een gezonde werkplek hebben. Natuurlijk zijn er in de loop der jaren verbeteringen doorgevoerd, maar het moet sneller en beter", aldus Schiphol-topman Ruud Sondag.

Kijk de uitzending 'Ziek van Schiphol':