Arbeidsinspectie grijpt nog steeds niet in bij Schiphol en KLM: ‘Duurt ongebruikelijk lang’

De arbeidsinspectie heeft ruim een jaar na de Zembla-uitzending ‘Ziek van Schiphol’ over de slechte arbeidsomstandigheden van platformmedewerkers op de luchthaven, nog steeds niet ingegrepen. Uit het Zembla-onderzoek blijkt dat zo’n 20 duizend medewerkers ultrafijnstof en andere giftige stoffen inademen, doordat ze op het platform onbeschermd in de uitstoot van draaiende motoren van vliegtuigen werken. Daarom stuurde de inspectie kort na de uitzending, in maart vorig jaar een handhavingsbrief, wat moest leiden tot een definitieve eis, maar die eis ligt er nog altijd niet, leert een rondgang langs alle betrokken partijen. Een woordvoerder van de inspectie geeft toe dat dat erg ongebruikelijk is.

Voor de medewerkers is er niets veranderd. Zij lopen nog steeds een verhoogd risico op hartproblemen en longkanker door de uitstoot van ultrafijnstof op het platform.

Dit verhaal kan je ook via podcast beluisteren: 

Na de uitzending vorig jaar bevestigde de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid tegenover Zembla dat er een onderzoek werd gestart naar het gevaar van ultrafijnstof voor de platformmedewerkers op Schiphol. Veel medewerkers hebben gezondheidsproblemen, zoals chronische verkoudheid, hartproblemen en kanker. De inspectie zei daar destijds over: “We onderzoeken nu of werknemers daar wel veilig werken”. Volgens een woordvoerder van de inspectie zou het onderzoek begin 2022 zijn afgerond.

Daaropvolgend ontvingen Schiphol en negen afhandelingsbedrijven, waaronder KLM, half maart vorig jaar een handhavingsbrief van de arbeidsinspectie. De bedrijven kregen destijds twee weken de tijd om op de brief te reageren, waarna de arbeidsinspectie haar definitieve eis om de arbeidsomstandigheden van de medewerkers te verbeteren bekend zou maken. Bronnen vertellen aan Zembla dat het zou gaan om een vergaande eis waarbij de meest ingrijpende maatregel zou zijn om de vliegtuigen te verslepen en zo de uitstoot van ultrafijnstof op het platform omlaag te brengen.

Ondanks de grote zorgen die er leven over de gezondheid van de medewerkers is er driekwart jaar later nog geen definitieve eis. De arbeidsinspectie geeft in een reactie toe dat het erg ongebruikelijk is dat het zo lang duurt voordat er een eis wordt geformuleerd. “Dat kan ik niet ontkennen,” zegt de woordvoerder.

Schiphol en de afhandelingsbedrijven hebben meerdere keren uitstel gekregen van de arbeidsinspectie. Zo liet een woordvoerder van de arbeidsinspectie afgelopen juni nog aan Zembla weten: “Gezien de hoeveelheid zienswijzen, kost de beoordeling en onze onderbouwing, meer tijd dan normaal. Op een aantal elementen hebben ze (de bedrijven, red.) ook informatie nodig van derden om een oordeel te vellen. De planning is nu dat we hopelijk de tweede week van juni de definitieve eis kunnen versturen.” Die voorgenomen deadline en de deadlines daarna werden niet gehaald.

Tot op de dag van vandaag ligt er dus nog steeds geen definitieve eis van de arbeidsinspectie en lopen platformmedewerkers nog altijd een verhoogd gezondheidsrisico. “We zijn nu bezig om op de zienswijze te reageren. Dat duurt langer dan we verwacht hadden, maar we willen in deze ingewikkelde zaak onze eis goed onderbouwen”, reageert een woordvoerder van de arbeidsinspectie tegenover Zembla. 

Kamerlid De Hoop (PvdA) stelde minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat meerdere vragen over de kwestie tijdens het commissiedebat Luchtvaart in de Tweede Kamer. Kijk het gedeelte over de arbeidsinspectie en Schiphol terug:

Zembla-onderzoeksjournalist Roelof Bosma vertelt in De Nieuws BV dat hij het opmerkelijk vindt dat er nog steeds geen definitieve eis ligt: “Normaal is zoiets binnen twee tot vier weken geregeld. Dan komt er een definitieve eis van de arbeidsinspectie en kan er op worden gehandhaafd.”

Volgens Bosma is het uniek dat de bedrijven tot op de dag van vandaag nog de tijd hebben om op de handhavingsbrief te reageren. “Ik heb dit nog nooit meegemaakt,” vertelt hij. “Dit zegt veel over de gevoeligheid van dit dossier, de belangen en de lobby.”

Ook vakbond FNV erkent dat de procedure lang duurt. “We hebben wel het idee dat de arbeidsinspectie dit zo lang laat duren omdat ze voor kwaliteit gaan,” zegt een woordvoerder. Volgende week is er een gesprek tussen de FNV en de arbeidsinspectie.

Zembla-onderzoeksjournalist Roelof Bosma sprak in de Nieuws BV over het ongebruikelijk lange traject. 

Eerder onthulden we dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vindt dat KLM te weinig doet om haar medewerkers te beschermen tegen de uitstoot van giftige uitlaatgassen van vliegtuigen. Dat blijkt uit interne documenten.

Daaruit wordt onder meer duidelijk dat het ministerie ‘geschrokken’ is van de Zembla-uitzending. Daarnaast blijkt het ministerie ontevreden over de ‘terughoudende houding van KLM’.

In de uitzending ‘Ziek van Schiphol’ onthult Zembla dat Schiphol en KLM 15 jaar geleden al door hun eigen arbeidsdiensten zijn gewaarschuwd over het verhoogde gezondheidsrisico voor platformmedewerkers. 

Gerben de Jong, die voor KLM als leidinggevende dagelijks op het platform staat, vertelt in de uitzending wat de schrijnende gevolgen zijn voor de platformmedewerkers. “Ik ken geen collega of werknemer op Schiphol met een andere doodsoorzaak dan kanker,” vertelt hij.

Kijk hier de uitzending ‘Ziek van Schiphol’ terug: