Alles wat je moet weten over de zaak Amanda Todd

Ruim tien jaar na de dood van de Canadese tiener Amanda Todd, staat degene die haar via internet zou hebben gestalkt en afgeperst in Canada voor de rechter: de Nederlander Aydin C. Waarom heeft het strafproces zo lang geduurd? Wie was Amanda Todd precies en waarom werd nou juist deze zaak zo wereldberoemd? Dat lees je in dit artikel.

Het tienermeisje Amanda Todd komt in 2009 via internet in een nachtmerrie terecht die haar jaren later tot zelfmoord drijft. Zembla maakt er de uitzending ‘De dood van Amanda Todd’ over. 

Amanda Todd woont in 2009 samen met haar moeder in een buitenwijk van Vancouver. Ze is een verlegen meisje dat op school buiten de groep valt. Ze trekt zich steeds vaker terug op haar kamer. Ze vindt haar uitlaatklep op internet, waar ze zichzelf kan zijn. Ze plaatst regelmatig video’s op YouTube waarop ze zingt. Sociale contacten vindt ze in chatgroepen. Daar maakt ze in tegenstelling tot school veel vrienden. 

Dan gaat het mis. Een van haar contacten vraagt of het minderjarige meisje haar borsten voor de webcam wil laten zien. Dat doet ze. Er wordt een screenshot van gemaakt. Ze wordt afgeperst om verder te gaan. Als ze dat weigert, dreigt de afperser de afbeelding van haar borsten naar al haar Facebookcontacten te sturen. Hij voegt de daad bij het woord: de foto komt terecht op een pornosite en wordt verspreid onder haar Facebookcontacten, waaronder haar klasgenoten, buurtbewoners en familie. 

Amanda wordt vervolgens vreselijk gepest. Haar moeder gaat met  Amanda naar de politie, maar die weet zich geen raad met de zaak. Ze adviseren Amanda om niet meer online te gaan en al haar social media accounts te verwijderen. Dat doet ze.

Maar de pesterijen stoppen niet. Ze zijn zo heftig dat Amanda verhuist en wisselt van school. Het gaat beter. Na een jaar maakt ze weer een Facebookaccount aan. De afperser weet haar opnieuw te vinden en de nachtmerrie begint opnieuw. Hij blijft haar lastigvallen en eist meer beelden. En als ze dat opnieuw weigert, gebeurt hetzelfde. De afbeelding komt bij al haar nieuwe contacten en vrienden terecht. De pesterijen beginnen weer van voor af aan. 

Tussen 2009 en 2011 veranderde Todd meerdere malen van school, maar al die tijd bleef ze gevolgd worden door online accounts die allemaal, zo bleek later, van dezelfde afperser waren. Amanda Todd weet zich geen raad meer. Ze doet een zelfmoordpoging die ze overleeft. Dan plaatst ze een laatste wanhopige noodkreet op YouTube. In een video legt ze uit wat haar allemaal is overkomen en wat het met haar doet. Niemand neemt haar serieus en het pesten verergert. 

10 oktober 2012: nog geen vier weken na het plaatsen van de video, pleegt Amanda op 15-jarige leeftijd zelfmoord. Haar video op YouTube wordt daarna massaal gedeeld en gaat viral (de video is inmiddels van YouTube verwijderd, red.). Miljoenen mensen over de hele wereld worden geraakt door het verhaal van Amanda Todd.  

In Canada ontstaat na haar dood een maatschappelijk debat over pesten en de veiligheid van minderjarigen op internet. Daarnaast volgt al snel een heksenjacht op de afperser van wie de identiteit niet bekend is. De politie opent een onderzoek, maar ook veel media en het activistische hackerscollectief Anonymous zoeken naar de dader. Daarbij worden onschuldigen aangewezen die niets met de zaak te maken hebben.

Dan komt er begin 2014 ineens groot nieuws uit Nederland. In januari wordt in Oisterwijk, vlakbij Tilburg een 35-jarige man opgepakt: Aydin C. Hij zou tientallen meisjes  en volwassen mannen uit allerlei verschillende landen via internet hebben gestalkt en afgeperst. Amanda Todd is volgens justitie een van zijn slachtoffers.  

Het nieuws slaat in Canada in als een bom. Er wordt een persconferentie gehouden en de arrestatie wordt wederom wereldnieuws. 

Het politieonderzoek in de zaak Amanda Todd loopt in Canada al jaren en daarom ligt daar al een groot politiedossier. Het Openbaar Ministerie in Nederland besluit om die reden om de zaak Todd los te koppelen en aan de Canadese autoriteiten over te laten. Canada vraagt dan ook om uitlevering van de verdachte. Maar eerst moet Aydin C. voor de overige afpersingszaken in Nederland voor de rechter veschijnen.

De Nederlandse rechtszaak wordt meermaals uitgesteld. Pas in 2017 gaat het proces tegen Aydin C. in Nederland van start. C. zit dan al meer dan drie jaar vast.

Uit het strafproces blijkt dat Aydin C. soms jarenlang zijn slachtoffers op internet achtervolgde en afperste. Hij deed zich online voor als iemand anders, een jong meisje bijvoorbeeld. De werkwijze was in de overige zaken gelijk aan die van Todd. Hij won het vertrouwen van de slachtoffers, vroeg om naaktfoto’s of naaktbeelden en gebruikte die om de meisjes vervolgens mee af te persen.

Hij ging op dezelfde wijze te werk bij volwassen homo’s die nog niet openlijk uit de kast waren. Hij deed zich voor als jonge jongen en vroeg om naaktbeelden. In tegenstelling tot bij de jonge meisjes, vraagt hij bij de mannen niet om nieuwe naaktfoto’s of beelden. Maar hij eist geld. Betalen de mannen niet, dan dreigt hij de beelden te openbaren en daarmee ook de geheimgehouden geaardheid van de slachtoffers bekend te maken.

Aydin C. wordt uiteindelijk in 2017 door de Nederlandse rechter schuldig bevonden aan de digitale stalking en afpersing van 33 minderjarige meisjes en een meerderjarig meisje. Ook wordt hij veroordeeld voor de oplichting van vier volwassen mannen en voor één poging tot oplichting. Hij krijgt in totaal een celstraf van bijna elf jaar. In de zaak Amanda Todd is hij op dat moment nog niet strafrechtelijk vervolgd. 

Bij goed gedrag kunnen gedetineerden in Nederland na twee derde van hun straf vrijkomen. Omdat C al sinds januari 2014 vastzit, kon hij daar in 2021 een beroep op doen. Maar elf dagen voordat tweederde van zijn straf erop zit, verlengt de rechter het met 180 dagen, omdat Aydin C. weigert met de reclassering te praten. C. wordt in de tussentijd al in december 2020 uitgeleverd aan Canada. 

Op 7 juni 2022 begint dan eindelijk het Canadese strafproces in de zaak Amanda Todd, ruim tien jaar na haar dood. Op de eerste zittingsdag zet de openbaar aanklager uiteen hoe C. te werk ging, zo meldt de Canadese omroep CBC. 

Hij zou bijvoorbeeld 22 verschillende accounts op platforms als Facebook, Skype en YouTube gebruikt hebben om Todd lastig te vallen. Ook Todds moeder Carol kwam aan het woord. Ze vertelde hoe zij in 2010 werd benaderd door een onbekend account dat haar foto's van haar dochter zonder bovenkleding liet zien. Er was ook een link naar een pornografische website toegevoegd, maar Carol Todd gaf aan daar niet op geklikt te hebben omdat ze wist dat het om kinderpornografie zou gaan. 

Abonneer je op onze podcast waarin de journalisten van Zembla je meenemen in hun onderzoek.

De strafzaak duurt naar verwachting zeven weken. De openbaar aanklager is van plan ook de Nederlandse politieagenten die het huis van C. in 2013 en 2014 doorzocht hebben en toen computers en harde schijven in beslag hebben genomen, te laten getuigen.

Aydin C. hield in het Nederlandse strafproces vol onschuldig te zijn en ook in de Canadese rechtszaak pleitte hij niet schuldig te zijn aan de vijf aanklachten van het Canadese Openbaar Ministerie in de zaak Amanda Todd. C. staat onder meer terecht voor afpersing van de Canadese tiener en voor bezit van kinderpornografie.

Kijk de uitzending 'de dood van Amanda Todd':

Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.