Geadopteerden ontstemd over nieuwe subsidieregeling

Belangenorganisaties voor buitenlandse geadopteerden in Nederland zijn zeer ontevreden en teleurgesteld over de 1,2 miljoen euro subsidie die minister Dekker van Rechtsbescherming vandaag bekend heeft gemaakt. Het geld was aanvankelijk bedoeld voor adoptiekinderen die op zoek zijn naar hun afstamming in hun land van herkomst. Maar de subsidie gaat naar de inrichting van een centraal informatiepunt en niet naar individuele zoektochten. Ook wordt het geld besteed aan belangenorganisaties die websites willen opzetten, lotgenotenbijeenkomsten willen organiseren en voorlichting willen geven. “Dat doen we allemaal al. Het voelt als een soort zoethoudertje,” zegt Chamila Seppenwoolde van United Adoptees International (UAI) desgevraagd aan Zembla.

Minister Dekker voor Rechtsbescherming heeft vorig jaar de Tweede Kamer laten weten dat hij met een subsidie van 1,2 miljoen euro zoveel mogelijk geadopteerden wil helpen om hun biologische familie te traceren. Aanleiding hiervoor is onder meer het Adoptiebedrog-drieluik van Zembla uit 2017 en 2018. In deze uitzendingen toont Zembla aan dat in de jaren 70, 80 en 90 op grote schaal is gefraudeerd met de dossiers van adoptiekinderen uit Sri Lanka, Indonesië en Colombia.

“Als het ministerie op de korte termijn individuele geadopteerden geen geld wil geven, geef dan de belangenorganisaties en adoptiestichtingen een bedrag specifiek voor zoektochten, want dat kost geld. En het moet nú gebeuren, want we hebben haast. Straks zijn de biologische ouders overleden en verdwijnt belangrijke kennis en informatie uit het land van herkomst, dus waarheidsvinding wordt steeds lastiger,” zegt Dewi Deijle, juridisch belangenbehartiger van Stichting Mijn Roots. Deze stichting biedt ondersteuning aan geadopteerden die tussen 1973 en 1984 vanuit Indonesië in Nederland (maar ook in andere landen) zijn terechtgekomen.

Baby farms
Uit de uitzendingen van Zembla bleek ook dat geboorteakten, identiteitsbewijzen en afstandsverklaringen vervalst, onjuist of onvolledig zijn. Afstandsmoeders blijken geen biologische moeders te zijn, waardoor niet vaststaat of de biologische moeder vrijwillig afstand van haar kind heeft gedaan. Ook is het voorgekomen dat als een aanstaand adoptiekind overleed, dat werd vervangen door een ander kind dat de naam kreeg van het overleden kind. In Sri Lanka waren er destijds bovendien ‘baby farms’ waar kinderen zijn verwekt en verzameld voor de adoptie-industrie, zo heeft de toenmalige Sri Lankaanse minister voor Volksgezondheid in Zembla verteld.

Doordat een groot aantal adoptiedossiers in veel gevallen vervalste, onjuiste of onvolledige informatie bevatten, wordt de zoektocht van  adoptiekinderen naar hun biologische afstamming ernstig bemoeilijkt. Toch maakte minister Dekker vorig jaar in zijn brief aan de Kamer duidelijk dat de subsidie van 1,2 miljoen beschikbaar zou komen voor belangenorganisaties die zich inzetten voor geadopteerden, en niet voor "individuele zoektochten’’.

'Dit komt als een verrassing'
Sindsdien hebben de belangenorganisaties in meerdere gesprekken met het ministerie van Justitie en Veiligheid kenbaar gemaakt het daar niet mee eens te zijn. “We hebben de behoefte uitgesproken fysieke zoektochten te willen doen. Dat leek het ministerie ook te begrijpen. Er zouden op korte termijn plannen worden opgesteld om individuele zoektochten te faciliteren. Dat dat nu niet gebeurt, komt als een verrassing,” zegt Dewi Deijle.

Maar nu blijkt dat het geld wordt gestoken in de oprichting van een centraal informatiepunt waar adoptiekinderen onder meer kunnen achterhalen door wie en waar hun adoptiedossier wordt bewaard. Ook wordt een deel van de subsidie verdeeld onder de 23 belangenorganisaties, maar is vooral bestemd voor bijvoorbeeld het oprichten van een website, lotgenotenbijeenkomsten en informatiecampagnes in de herkomstlanden.

“Maar wat heb je aan een campagne in een herkomstland als je daar niet kunt zoeken, en als je geen DNA-onderzoek kunt betalen?” vraagt Deijle zich af. Ook Chamila Seppenwoolde van United Adoptees International (UAI), een belangenorganisatie die opkomt voor landelijk en interlandelijk geadopteerden, stelt dat veel organisaties zaken als websites, lotgenotenbijenkomsten en informatiecampagnes al zelf hebben geregeld, en juist financiële hulp nodig hebben voor de zoektochten.

“Komt het geld echt ten goede aan geadopteerden? Er is al veel te veel tijd verloren gegaan, terwijl de tijd dringt om tot actie over te gaan. Van dat geld hadden ook families gevonden kunnen worden”, aldus Seppenwoolde.

“Mijn vertrouwen is tot een nulpunt gedaald,” reageert Marcia Engel op de aangekondigde subsidieverdeling. Via haar stichting helpt zij inmiddels al twaalf jaar geadopteerden uit Colombia met het zoeken naar hun biologische familie. “Alle informatie die op het centrale punt moet komen, is afkomstig van ons, van de belangenorganisaties. Maar wij krijgen er niets voor betaald en moeten wel informatie leveren?”

Bekijk ook: Dilani Butink vocht en verloor: de rechtszaak over adoptiefraude

Donaties bij elkaar sprokkelen
Engel moet ieder jaar opnieuw donaties bij elkaar sprokkelen om de zoektocht in Colombia voor geadopteerden voort te kunnen zetten. “Waar ze ons echt mee kunnen helpen is met de structurele kosten: de maandelijkse huur van het pand dat we met Plan Angel huren, de kosten van de DNA-testen, transportkosten naar en in Colombia. Waar ze nu mee komen aanzetten is wisselgeld, ze luisteren gewoon niet naar wat wij te zeggen hebben. Wij zijn al veel verder dan een website bouwen.”

Wat er, naast de subsidie van 1,2 miljoen, aan andere maatregelen wordt getroffen voor geadopteerden, laat het ministerie afhangen van de conclusies van de Commissie-Joustra. Die onderzoekt momenteel, in opdracht van minister Dekker, de ‘feitelijke gang van zaken rondom oude adopties vanuit het buitenland en de rol van de Nederlandse overheid daarbij’.

Commissie-Joustra
"De vraag is: wordt deze subsidie structureel? En dat laat het ministerie helemaal afhangen van de Commissie-Joustra. Maar waarom?”, vraagt Seppenwoolde zich af. “Zij onderzoeken onder meer of er verantwoordelijkheid ligt bij de Nederlandse overheid. Maar of dat nu zo is of niet, heeft elk persoon recht om te weten waar die vandaan komt. Dat staat los van de schuldvraag."

Deijle begrijpt ook niet waarom er wordt gewacht op de uitkomsten van het onderzoek van de Commissie-Joustra. Ze vermoedt dat het ministerie geen geld voor individuele zoektochten beschikbaar wil stellen omdat het daarmee zou erkennen fouten te hebben gemaakt bij de interlandelijke adopties, en daarvoor dus aansprakelijk zou zijn. Naar haar zeggen heeft het ministerie ontkend dat dat het geval zou zijn.

Desgevraagd laat een woordvoerder van het ministerie weten momenteel niet op de vragen van Zembla te kunnen reageren, omdat de minister eerst de Tweede Kamer per brief over de subsidie wil informeren. Volgens de woordvoerder gebeurt dat vandaag nog.
 
Lees ook: “CBS-onderzoek onder geadopteerden valt totaal verkeerd”