Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
'ADHD is geen ziekte, maar gedrag.'
13-11-2017
• leestijd 3 minuten
•
2861 keer bekeken
• 
De informatie over ADHD in kinderboeken is onjuist en eenzijdig, bleek vorige week uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Een analyse van educatieve kinderboeken over ADHD wees uit dat ADHD vrijwel altijd wordt omschreven als een chronische hersenziekte die met medicijnen moet worden behandeld. In de boeken is geen aandacht voor andere mogelijke oorzaken van ADHD zoals armoede, overbelaste ouders en leerkrachten en de prestatiemaatschappij. Dat is kwalijk, vindt psycholoog Laura Batstra, die het onderzoek leidde. Volgens Batstra, deskundige op het gebied van de medicalisering van kindgedrag, is ADHD helemaal geen ziekte: 'Druk en dwars gedrag is lastig, maar ook knetternormaal.'
Batstra maakt zich al jaren zorgen over de eenzijdige benadering van ADHD. De psycholoog is van mening dat kinderen minder ritalin of concerta zouden hoeven slikken als we scholen en ouders zouden ondersteunen bij het omgaan met druk en dwars gedrag.
In een interview in
de Volkskrant
maandag legt ze uit wat haar kritiek is.
Prestatiedruk
Batstra wil scholen en ouders geen schuld in de schoenen schuiven, maar vindt wel dat we nog steeds te makkelijk naar medicijnen grijpen als een kind vastloopt: “Ik wil kwetsbare kinderen waar mogelijk beschermen tegen de boodschap dat er met hen iets mis is. Vaak gaat het om kinderen die wegdromen in de klas, die niet een hele dag met taakjes bezig kunnen zijn tussen vier muren, die niet stil kunnen zitten. Met die kinderen is vaak niets aan de hand, maar scholen die worden afgerekend op hun prestaties komen in de problemen als ze te veel van die kinderen hebben. Ik hoor nogal wat schrijnende verhalen van ouders. Dat de school zegt: 'Uw kind moet medicatie of naar een andere school.' Dat zegt meer over de druk die op scholen ligt om prestaties te leveren dan over het gedrag van kinderen.”
Batstra wil scholen en ouders geen schuld in de schoenen schuiven, maar vindt wel dat we nog steeds te makkelijk naar medicijnen grijpen als een kind vastloopt: “Ik wil kwetsbare kinderen waar mogelijk beschermen tegen de boodschap dat er met hen iets mis is. Vaak gaat het om kinderen die wegdromen in de klas, die niet een hele dag met taakjes bezig kunnen zijn tussen vier muren, die niet stil kunnen zitten. Met die kinderen is vaak niets aan de hand, maar scholen die worden afgerekend op hun prestaties komen in de problemen als ze te veel van die kinderen hebben. Ik hoor nogal wat schrijnende verhalen van ouders. Dat de school zegt: 'Uw kind moet medicatie of naar een andere school.' Dat zegt meer over de druk die op scholen ligt om prestaties te leveren dan over het gedrag van kinderen.”
Rol van de wetenschap
Volgens Batstra speelt de wetenschap een kwalijke rol in de discussie over ADHD. Dat op hersenscans subtiele verschillen tussen de hersenen van mensen met en mensen zonder ADHD te zien zijn, betekent niet meteen dat het een ziekte is, legt ze uit: “Stel dat we een homokwabje of een linkshandigheidgroefje in het brein zouden vinden, hebben homo's dan een stoornis in de hersenen? En linkshandigen ook? Moeten die massaal aan de medicijnen?”
Volgens Batstra speelt de wetenschap een kwalijke rol in de discussie over ADHD. Dat op hersenscans subtiele verschillen tussen de hersenen van mensen met en mensen zonder ADHD te zien zijn, betekent niet meteen dat het een ziekte is, legt ze uit: “Stel dat we een homokwabje of een linkshandigheidgroefje in het brein zouden vinden, hebben homo's dan een stoornis in de hersenen? En linkshandigen ook? Moeten die massaal aan de medicijnen?”
Volgens Batstra worden de verschillen die op de scans worden aangetoond te ver overdreven of verdraaid door wetenschappers. Haar verklaring daarvoor: “We worden afgerekend op hoeveel geld we binnenhalen en hoeveel artikelen we publiceren. Dan is het verleidelijk om jezelf op te blazen en te doen alsof de oplossing om de hoek ligt. Voor individuele carrières is het haast wel nodig om zo te werk te gaan, maar de samenleving wordt op het verkeerde been gezet.”
Farmaceutische idustrie
Ook wijst de psycholoog erop dat sommige wetenschappers en ADHD-deskundigen banden hebben met de farmaceutische industrie, die er belang bij heeft dat er een wetenschappelijke, medische verklaring is voor ADHD.
Ook wijst de psycholoog erop dat sommige wetenschappers en ADHD-deskundigen banden hebben met de farmaceutische industrie, die er belang bij heeft dat er een wetenschappelijke, medische verklaring is voor ADHD.
Etiketkinderen
De psycholoog is van mening dat we ons beter kunnen afvragen waarom druk en ongecontroleerd gedrag zo’n probleem is in onze huidige maatschappij. Ook in ZEMBLA uitte Batstra haar zorgen over kinderen die ten onrechte een etiket opgeplakt krijgen. In 2010 deed zij dat in ‘De ADHD-hype’ en later in ‘Etiketkinderen’. Bekijk een fragment uit waarin ze zich afvraagt wat de gevolgen zijn voor kinderen als ze op jonge leeftijd al in een hokje worden gestopt met de boodschap dat ze een hersenafwijking hebben:
De psycholoog is van mening dat we ons beter kunnen afvragen waarom druk en ongecontroleerd gedrag zo’n probleem is in onze huidige maatschappij. Ook in ZEMBLA uitte Batstra haar zorgen over kinderen die ten onrechte een etiket opgeplakt krijgen. In 2010 deed zij dat in ‘De ADHD-hype’ en later in ‘Etiketkinderen’. Bekijk een fragment uit waarin ze zich afvraagt wat de gevolgen zijn voor kinderen als ze op jonge leeftijd al in een hokje worden gestopt met de boodschap dat ze een hersenafwijking hebben:
Lees
het hele interview
in de Volkskrant van maandag.
EtiketkinderenDe ADHD-hype
Kijk ook van ZEMBLA: ‘
Etiketkinderen
’ en ‘
De ADHD-hype
’.
CC foto:
Amenclinics
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.