Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek
Aangifte tegen Nederlandse banken wegens witwassen
04-12-2018
• leestijd 4 minuten
•
682 keer bekeken
• 
Een Britse zakenman heeft aangifte gedaan tegen Nederlandse banken en bedrijven wegens witwassen van crimineel geld. Dat blijkt uit onderzoek van ZEMBLA en dagblad NRC. Volgens de zakenman, Bill Browder, zijn Nederlandse banken en ook een aantal Nederlandse bedrijven betrokken bij het witwassen van ruim 8 miljoen euro afkomstig uit de beruchte ‘Magnitsky-zaak’. Een deel van dat geld is volgens Browder in Nederland opgedoken.
Bankieren voor Moskou
Bekijk hier de uitzending 'Bankieren voor Moskou'
“We willen dat iedereen die profiteert van de misdaad waarbij Magnitsky is vermoord voor de rechter komt, en ook iedereen in het Westen die helpt bij het witwassen van de opbrengst van die misdaad”
, aldus Browder.
Het Openbaar Ministerie laat weten de aangifte, die al dateert uit 2017 maar nog niet eerder openbaar werd, te bestuderen op aanknopingspunten voor strafrechtelijk ingrijpen.
Sergei Magnitsky was een Russische advocaat die werkte voor Browder. Hij kwam in 2009 in gevangenschap om het leven nadat hij een grootscheepse belastingfraude aan het licht bracht, waarbij Russische politie-officieren en belastingambtenaren betrokken waren. Browder leidt sinds de dood van Magnitsky een zoektocht naar de gestolen miljoenen.
Bekijk hier de eerdere uitzending 'Geld en gif uit Moskou'
Danske Bank
Bedrijven die verdacht worden van het witwassen en wegsluizen van geld uit de Magnitsky-fraude deden zaken via Danske Bank. Danske Bank wordt verdacht van betrokkenheid bij het witwassen van mogelijk 200 miljard euro. De topman van de bank stapte vanwege dit schandaal afgelopen najaar op. Het witwassen vond plaats via het filiaal van Danske Bank in Estland. Een groot aantal witwasbedrijven uit belastingparadijzen als Belize en de Britse Maagdeneilanden had daar rekeningen.
Nederlandse ondernemingen
Deze verdachte brievenbusbedrijven maakten onder meer geld over naar bankrekeningen van Nederlandse ondernemingen. Dat blijkt uit rekeningoverzichten in handen van ZEMBLA en NRC. Uit het gezamenlijke onderzoek blijkt dat het om tientallen bedrijven gaat en dat alle grote Nederlandse banken, ING, ABN AMRO en Rabobank, gebruikt zijn voor deze transacties. Ook de Amsterdam Trade Bank, die in handen is van een Russische oligarch en waar de FIOD vorig jaar binnenviel, staat op de lijst met transacties.
Opvallende transactieomschrijvingen
De betrokken bedrijven, waaronder veel exporteurs van groenten, fruit en bloemen, leverden producten aan Russische afnemers. Ze werden hiervoor op Nederlandse bankrekeningen betaald door verdachte derde partijen, via het Estse filiaal van Danske Bank. Vaak was sprake van opvallende transactieomschrijvingen. Zo kreeg een bloemenexporteur betaald voor ‘bouwmaterialen’. Er zijn geen aanwijzingen dat de Nederlandse exporteurs van de fraude op de hoogte waren.
Bedrijven die verdacht worden van het witwassen en wegsluizen van geld uit de Magnitsky-fraude deden zaken via Danske Bank. Danske Bank wordt verdacht van betrokkenheid bij het witwassen van mogelijk 200 miljard euro. De topman van de bank stapte vanwege dit schandaal afgelopen najaar op. Het witwassen vond plaats via het filiaal van Danske Bank in Estland. Een groot aantal witwasbedrijven uit belastingparadijzen als Belize en de Britse Maagdeneilanden had daar rekeningen.
Nederlandse ondernemingen
Deze verdachte brievenbusbedrijven maakten onder meer geld over naar bankrekeningen van Nederlandse ondernemingen. Dat blijkt uit rekeningoverzichten in handen van ZEMBLA en NRC. Uit het gezamenlijke onderzoek blijkt dat het om tientallen bedrijven gaat en dat alle grote Nederlandse banken, ING, ABN AMRO en Rabobank, gebruikt zijn voor deze transacties. Ook de Amsterdam Trade Bank, die in handen is van een Russische oligarch en waar de FIOD vorig jaar binnenviel, staat op de lijst met transacties.
Opvallende transactieomschrijvingen
De betrokken bedrijven, waaronder veel exporteurs van groenten, fruit en bloemen, leverden producten aan Russische afnemers. Ze werden hiervoor op Nederlandse bankrekeningen betaald door verdachte derde partijen, via het Estse filiaal van Danske Bank. Vaak was sprake van opvallende transactieomschrijvingen. Zo kreeg een bloemenexporteur betaald voor ‘bouwmaterialen’. Er zijn geen aanwijzingen dat de Nederlandse exporteurs van de fraude op de hoogte waren.
"Ik zou als bankbestuurder niet in het nieuws willen komen dat ik meewerk aan witwassen voor de Russen" - Hoogleraar Marcel Pheijffer
Wettelijk verplicht
Nederlandse banken zijn wettelijk verplicht om verdachte transacties te detecteren en te melden. Als banken zich niet aan deze verplichting houden, maken ze zich schuldig aan een misdrijf. Banken zeggen op zoek te zijn naar een balans tussen controle en efficiency. Hoogleraar forensische accountancy Marcel Pheijffer zegt in ZEMBLA: “Die balans is nog niet gevonden, dat is mijn reactie daarop. Ik zou het ook als een verplichting ervaren als bankbestuurder, omdat ik niet in het nieuws wil komen met klanten met fout vermogen. Ik zou als bankbestuurder niet in het nieuws willen komen dat ik meewerk aan witwassen voor de Russen.”
Nederlandse banken zijn wettelijk verplicht om verdachte transacties te detecteren en te melden. Als banken zich niet aan deze verplichting houden, maken ze zich schuldig aan een misdrijf. Banken zeggen op zoek te zijn naar een balans tussen controle en efficiency. Hoogleraar forensische accountancy Marcel Pheijffer zegt in ZEMBLA: “Die balans is nog niet gevonden, dat is mijn reactie daarop. Ik zou het ook als een verplichting ervaren als bankbestuurder, omdat ik niet in het nieuws wil komen met klanten met fout vermogen. Ik zou als bankbestuurder niet in het nieuws willen komen dat ik meewerk aan witwassen voor de Russen.”
Geen antwoorden
ZEMBLA en NRC hebben de banken die bij de verdachte transacties betrokken zijn gevraagd om een reactie. Rabobank laat weten vanwege privacyregels niet op specifieke transacties in te kunnen gaan. De bank stelt zorg te dragen voor de naleving van wet- en regelgeving.
Ook ING en ABN-AMRO beantwoorden geen vragen over specifieke transacties. ABN-AMRO stelt rekeninghouders te wijzen op de gevaren van geldstromen via derde partijen.
Mexicaans drugsgeld
Dat Nederlandse banken betrokken zijn bij het witwassen van crimineel geld is door de recente schikking van ING meer dan duidelijk geworden. Deze bank betaalde 775 miljoen euro om strafvervolging te ontlopen. Rabobank schikte in de Verenigde Staten voor een bedrag van bijna 300 miljoen euro wegens witwassen van Mexicaans drugsgeld.
De Nederlandse Bank stelde naar aanleiding van de ING-zaak dat het toezicht op het voorkomen van witwassen bij de meeste Nederlandse banken niet op orde is. “ING is niet uniek. Het probleem speelt bij meerdere banken. De bancaire sector worstelt met het detecteren van witwastransacties en het alert zijn daarop”, aldus Marcel Pheijffer in ZEMBLA.
ZEMBLA-verslaggever Sander Rietveld vertelt op Radio 1 over de uitzending 'Bankieren voor Moskou'. Luister het fragment hier terug:
ZEMBLA en NRC hebben de banken die bij de verdachte transacties betrokken zijn gevraagd om een reactie. Rabobank laat weten vanwege privacyregels niet op specifieke transacties in te kunnen gaan. De bank stelt zorg te dragen voor de naleving van wet- en regelgeving.
Ook ING en ABN-AMRO beantwoorden geen vragen over specifieke transacties. ABN-AMRO stelt rekeninghouders te wijzen op de gevaren van geldstromen via derde partijen.
Mexicaans drugsgeld
Dat Nederlandse banken betrokken zijn bij het witwassen van crimineel geld is door de recente schikking van ING meer dan duidelijk geworden. Deze bank betaalde 775 miljoen euro om strafvervolging te ontlopen. Rabobank schikte in de Verenigde Staten voor een bedrag van bijna 300 miljoen euro wegens witwassen van Mexicaans drugsgeld.
De Nederlandse Bank stelde naar aanleiding van de ING-zaak dat het toezicht op het voorkomen van witwassen bij de meeste Nederlandse banken niet op orde is. “ING is niet uniek. Het probleem speelt bij meerdere banken. De bancaire sector worstelt met het detecteren van witwastransacties en het alert zijn daarop”, aldus Marcel Pheijffer in ZEMBLA.
ZEMBLA-verslaggever Sander Rietveld vertelt op Radio 1 over de uitzending 'Bankieren voor Moskou'. Luister het fragment hier terug:
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.