46 Europese organisaties eisen verbod op PFAS in consumentenartikelen voor 2025

46 Europese maatschappelijke organisaties eisen in een manifest van de EU-lidstaten en de Europese Commissie om alle PFAS in consumentenproducten voor 2025 te verbieden. In 2030, moet het gebruik van PFAS in alle producten verboden zijn. PFAS zijn giftige chemicaliën die kunnen opstapelen in het lichaam en in het milieu vrijwel niet meer afbreken.

Het zogeheten ‘BAN PFAS’-manifest geeft een overzicht van de belangrijkste problemen in verband met PFAS-verontreiniging en -blootstelling. Het bevat 10 eisen voor autoriteiten, bedrijven en burgers om een einde te maken aan de PFAS-verontreiniging. “De vervuiling door PFAS is compleet uit de hand gelopen. PFAS worden overal ter wereld aangetroffen in de bodem, de lucht en in drinkwater”, zegt de initiatiefnemer van de internationale actie, Annelies den Boer, voorzitter van Stichting Tegengif. 

Lees ook: 'Wat zijn PFAS en wat kun je doen om te voorkomen dat je ze binnenkrijgt?'

Verschillende milieuorganisaties en maatschappelijke organisaties, zoals Greenpeace, de Zweedse consumentenorganisatie en de koepelorganisatie voor kankerverenigingen in Europa hebben zich aangesloten. De organisaties komen uit heel de EU: van Spanje, Denemarken en Tsjechië, tot Duitsland, Zweden, Frankrijk en Nederland.

Download het manifest:

“Dit is pas het startpunt van het vergaren van meer steun, van nog meer maatschappelijke organisaties” zegt Den Boer: “De komende twee maanden zal iedere aangesloten organisatie het in eigen land verspreiden en binnen de EU. Uiteindelijk willen we dat zoveel mogelijk organisaties het plan tekenen en dat pakket overhandigen we dan over ongeveer twee maanden aan de Europese Commissie en aan de verantwoordelijke bewindspersonen in de verschillende EU-lidstaten. In Nederland aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,  Vivianne Heijnen.” 

De timing van het manifest is niet toevallig. In januari 2023 presenteert Nederland met andere EU-lidstaten een voorstel voor een verbod. Tegengif en 45 andere ngo’s dringen er bij de EU-autoriteiten op aan snel te komen tot een ambitieus verbod. “Om onze eis kracht bij te zetten, lanceren wij het Ban PFAS manifest”, zegt Den Boer.

Ook In Nederland is sprake van PFAS-vervuiling. De Chemoursfabriek in Dordrecht werkte met PFOA, een type PFAS en mocht  jarenlang duizenden kilo's van de stof in het water van de naastgelegen rivier de Merwede lozen. En ook stootte de fabriek PFOA via de schoorsteen uit naar de lucht. In België bleek het bedrijf 3M jarenlang PFAS te lozen in water dat uiteindelijk ook in Nederland in de Westerschelde terechtkwam.

De problemen in Nederland bleken nog groter, dat werd duidelijk in de Zembla-uitzending ‘Het PFAS-schandaal’ van begin september. Daarin werd duidelijk dat afvalverwerker Indaver uit Antwerpen jarenlang PFAS loosde in het water dat uitkomt in de Westerschelde, in Nederland. Ook bleek in de uitzending dat bij een steekproef onder vrouwen die rond de Chemoursfabriek in Dordrecht wonen, verhoogde concentraties PFAS in de moedermelk werden aangetroffen. 

“De blootstelling aan PFAS beperkt zich niet tot omwonenden van de fabriek”, zegt Tegengif. Vorig jaar stelde het RIVM dat alle Nederlanders te veel PFAS binnenkrijgen via voedsel en drinkwater. “Elke dag dat we langer wachten met een totaalverbod op PFAS, betekent dat we generaties na ons opzadelen met een enorm probleem”, aldus Annelies den Boer.

Kijk de Zembla-uitzending 'Het PFAS-schandaal'