Geschiedenis van Vroege Vogels

Vroege Vogels werd al uitgezonden toen de VARA nog geen uitroepteken had, maar een haan als logo. Dat was eind jaren zeventig, de tijd dat radio nog zwart-wit was. Vroege Vogels is het natuur- & milieuprogramma van VARA Radio. Elke zondagochtend tussen acht en tien uur worden een half miljoen Nederlanders wakker met geluiden van fluitende vogels, krakende takken, burlende edelherten, ruisende bomen, knisperend grind, demonstrerende milieumensen, ronkende vliegtuigmotoren en klassieke muziek.

35 Jaar Vroege Vogels
De allereerste Vroege Vogels was op 25 juni 1978. Het begon als een zomerserie die het gat opvulde, dat ontstond toen Bert Garthoff met pensioen ging. Garthoff had vanaf 1955 het natuurprogramma Weer Of Geen Weer gemaakt. En daarmee was de traditie gestart dat de VARA de zondagmorgen groen begon. Vroege Vogels werd in dat eerste jaar gemaakt door Wim Hoogendoorn en Hilda Winninghoff, samen met columnist Egbert van Keulen, enkele weermannen en verslaggevers Peter van Ingen en Henk van Stipriaan.

Foto: Ivo, Midas en Margreet met originele dameshoedjes uit de collectie van Vogelbescherming. Begin 20ste eeuw was het in de mode om veren van vogels op dameshoedjes te dragen (en soms dus hele vogels). Vogelbescherming stelde dit aan de kaak en in 1930 leidde dit tot de eerste Vogelwet.

Ook de tijd vliegt...
Een paar jaar later, in 1982 was het team veranderd en waren al een paar mensen aanwezig die ook nu nog meewerken. Vroege Vogels werd in die tijd uitgezonden op de zender Hilversum 1. Er was op zondag nog geen reclame op de radio (en ook niet op tv). En het programma begon, en eindigde een anderhalf uur eerder dan je nu gewend bent. Het waren toen Vroeger Vogels.

Een van de eerste (inderdaad: zwart-wit) foto's van het hele team is van circa 1982. Gemaakt door VARA Fotograaf Ernst Nieuwenhuis. Er waren toen al de nodige veranderingen geweest in het team. Van links naar rechts: Midas Dekkers, Carla van Lingen, Joost Huijsing, Ingrid Timmer (zittend), Hilda Winninghoff, Theo Richel, Wim Hoogendoorn (zittend) en Nico de Haan.

Na het overlijden van Wim Hoogendoorn nam Letty Kosterman de presentatie over en Jan Stoeckart koos sindsdien de muziek uit. In 1985 werd het Vroege Vogels-team weer drastisch gewijzigd. Ivo de Wijs kwam erbij voor de presentatie en voor het schrijven van de teksten en de verzen die vanaf dat moment een wezenlijk onderdeel van het programma vormden. Carla van Lingen en Joost Huijsing bepaalden vanaf datzelfde jaar de samenstelling van Vroege Vogels.

Vroege Vogels - Nu In Kleur
Anno 1996 hadden en de makers een kleurtje gekregen (en sommigen grijze haren). Van links naar rechts: Adrienne van de Nieuwegiessen, Noor Kamerbeek, Henny Radstaak, Joost Huijsing (liggend), Midas Dekkers (staand), Inge Diepman, Carla van Lingen, Ivo de Wijs.

Maar ook daarna zijn er transfers geweest. Inge Diepman vertrok naar de VARA-televisie, haar plek achter de microfoon werd ingenomen door Margreet Reijntjes. Die in 2003 haar plaats afstond aan Karin van den Boogaert. De centrale rol op het kantoor is toebedeeld geweest aan een hele serie vrouwen. Van Ingrid Timmer, Vlasta van Pelt, Marijke Jonker, Adrienne van de Nieuwegiessen, Lucia Ferron, Annemiek de Waard en Nel van Zijderveld tot de huidige spil van de redactie Karin Kooyman.

Het jaar 2000
Het team van 2000 staat hier voor de poort van Kasteel Groeneveld: v.l.n.r. staan Henny Radstaak, Rob Buiter, Noor Kamerbeek, Joost Huijsing, Ivo de Wijs, Midas Dekkers en Carla van Lingen. Op de voorgrond Annemiek de Waard met haar hond Pepita en Margreet Reijntjes.

Met 30 jaar ben je als radio- of televisie-programma meer dan bejaard. Vroege Vogels is dus stokoud, maar tegelijkertijd ook springlevend. Het is nog steeds het best beluisterde programma op Radio 1. Alleen de nieuwsbulletins scoren hoger in de luisterdichtheidsmetingen.

25 Jaar
V.l.n.r. op de achterste rij: Hester van Santen, Joost Huijsing, Karin van den Boogaert, Midas Dekkers, Nel van Zijderveld, Maarten Vermee, Margreet Reijntjes. Voor: Henny Radstaak, Ivo de Wijs, Carla van Lingen en Rob Buiter. Noor Kamerbeek was afwezig.

Zo zagen de redactieleden er aan de vooravond van het 25-jarig bestaan uit. Een foto van Leendert Jansen in een van de laatste stukjes groen op het bedrijventerrein in Hilversum dat vroeger Omroepkwartier werd genoemd. Er was daar indertijd nog veel onbebouwde grond die verwilderde of als tuin werd onderhouden. Toen de planten en bomen moesten wijken voor nieuwbouw en parkeerplaatsen werd de naam Omroepkwartier gewijzigd in Media Park (sic).

2007
Het is weer jaren later en in die tijd is er het nodige veranderd in de redactie. Ivo de Wijs, Karin van den Boogaert, Midas Dekkers en Noor Kamerbeek namen afscheid, Frank van Pamelen kwam én ging. Rénald Ruiter keerde na zestien jaar weer terug in het vogelnest. Jeannette Parramore kwam de vrouwelijke stem in de verslaggeving versterken. Judith Kruisselbrink was anderhalf jaar bureauredacteur tot zij werd opgevolgd door Manja Remmerswaal die later naar de Vroege Vogels tv-redactie verhuisde. Daarna werd Daniel Gulpers de vaste bureauredacteur.

Karin Kooyman is al weer jaren redactie-assistent en op 21 januari 2007 namen Menno Bentveld en Andrea van Pol de presentatie over. En per 1 november van dat ging Carla van Lingen feestelijk weg als eindredacteur. Joost Huijsing volgde haar op.

Op de foto v.l.n.r. Menno Bentveld, Rob Buiter, Henny Radstaak, Joost Huijsing, Carla van Lingen, Manja Remmerswaal, Andrea van Pol, Rénald Ruiter, Jeannette Parramore, Karin Kooyman, Bram van der Wielen.

2016
Bijna tien jaar verder en we werken tegenwoordig onder de vlag van BNNVARA! Radio, TV en Internet werken samen aan het merk Vroege Vogels. Joost Huijsing is opgevolgd door Anneke Naafs die alle redacties leidt. We werken met een klein vast team voor radio en internet en als TV-seizoen is aangebroken breiden we uit. In 2011 nam Janine Abbring de presentatie van Andrea van Pol over. In de zomer van 2015 nam Milouska deze taak op zich en samen met Menno Bentveld presenteert zij Vroege Vogels TV. Ze zijn beide ook het gezicht van Internet.

Spin-offs
In de geschiedenis van Vroege Vogels komen spin-offs voor: artikelen, acties en publicaties die soms een heel eigen leven gingen leiden. We noemen er een paar:
- TV-zusje van begin jaren '90 met Hanneke Kappen
- Vroege Vogelsblad
- de Natuurkalender
- de actie Bomen Voor Koeien
- de cd-serie Vroege Vogelzang
- Vroege Vogelspad
- Aanzienlijke serie boeken
- Vroege Vogels vogelkijkhut
- Reis van Buys & Ballot
- Vroege Vogels-eiland in Polen
- Vroege Kuikens
- Tuinreservaten
- Jan Wolkers Prijs
- Vroege Vogels agenda, kalender en waarnemingsboeken
- Vroege Vogels app