Zoetwatergetijde in de Biesbosch

De Biesbosch is een zoetwatergetijdegebied. Een bijzonder fenomeen in Nederland, en zeldzaam in Europa. Maar met de komst van de Deltawerken zijn de getijden wel veranderd.

Voor de bouw van de Deltawerken in 1970 was er in de Biesbosch een getijdenverschil van twee meter. Dat verschil werd veroorzaakt door de open zeearmen: de Nieuwe Waterweg en het Haringvliet. Via het Haringvliet kwam de getijdenstroom de Biesbosch binnen. Sinds de Haringvlietdam in 1970 voltooid is, is er geen verbinding meer tussen het Haringvliet en de Noordzee.

De Nieuwe Waterweg bleef wel open, en daarom is er nog steeds een getijdenverschil, maar dat is een stuk minder dan eerst. In de Sliedrechtse Biesbosch, het meest noordelijke deel van de Biesbosch, is dat nog 80 cm maar in de Brabantse Biesbosch, het grootste gedeelte van de Biesbosch, nog maar 30 cm.

Niet alleen het getij veranderde door de dam. Ook verdwenen vele zandplaten waar kluten en sterns broedden. En het wemelde in het Haringvliet - de naam zegt genoeg - van de jonge Atlantische haring. Geboren op zee trokken de jonge haringlarfjes naar de Haringvlietdelta, waar het zoete water van de riviermonding en het zoute water van de Noordzee elkaar ontmoetten. In dit zogenaamde estuarium groeiden ze op. Eenmaal volwassen gingen ze weer richting zee om te paaien. Deze migratieroute verdween met de Deltawerken. En daarmee verdwenen ook trekvissen als stekelbaars, spiering, elft, fint , zalm en steur.

Sinds 2018 staat de Haringvlietdam op een kier. Deze kier gaat ervoor zorgen, is de hoop, dat er weer een overgang komt van zout naar zoet, zodat de trekvissen kunnen paaien. Een echte terugkeer van die getijden van twee meter verwachten ze niet. Op deze manier zou de vismigratie weer op gang kunnen komen. Dat is nog afwachten. Er wordt wel flink gemonitord, zodat zoetwatergebruikers, zoals landbouwers en drinkwaterproducenten geen last krijgen van brak water.

Vanaf een eilandje midden in de Biesbosch ontdekken we het gebied. Vanaf de boot zien we een visarend met een gigantische vis in zijn klauwen, maar ook de zeearend, zandhommel en talloze moerasvogels passeren de revue. Vanuit ons griendhuisje horen we de roerdompen, zien we ijsvogels af en aan vliegen met een visje en zwemmen er meerdere bevers voorbij.