Wolf beïnvloedt waarschijnlijk voorkomen teek én Lyme-bacterie

Wolven hebben effect op het voorkomen van edelherten. Herten op hun beurt beïnvloeden de hoeveelheid teken én hoeveel van die teken besmet zijn met Borrelia: de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. In één van de meeste intacte bossen van Europa wordt onderzoek gedaan naar deze ingewikkelde interacties. Een reportage in het Oost-Poolse Białowieża-oerbos.

“Je moet niet te lang slepen. Teken hebben na een tijdje door dat het niet om een dier gaat, maar om een doek. Dan laten ze weer los”, vertelt Nicolas De Pelsmaeker terwijl hij een witte flanellen doek over de bosbodem van het Białowieża-woud sleept. De Pelsmaeker is verbonden aan het Poolse Mammal Research Institute en doet onderzoek naar de relatie tussen wolven, herten, teken en de Borrelia-bacterie. Met het witte doek probeert hij teken te vangen om zo te bepalen of én hoe wolven invloed hebben op het voorkomen van teken en Borrelia.

“Herten zijn heel belangrijke gastheren van teken. Als je veel herten hebt, heb je ook veel teken”, vertelt De Pelsmaeker. Maar meer herten betekent niet per se meer Borrelia: “Als een besmette teek een hert parasiteert, zuivert het hert de teek van Borrelia. Als de teek vervolgens weer loslaat is het Borrelia-vrij.” Herten zorgen er op die manier voor dat er meer teken zijn, maar dat die relatief minder Borrelia hebben.

Maar welk effect van herten is sterker, de vermeerdering van teken, of het verlagen van het relatieve voorkomen van Borrelia? “Het netto-effect van herten op de Borrelia-bacterie verschilt per gebied en is afhankelijk van de hoeveelheid herten en andere gastheren. Wel zijn er studies die laten zien dat herten zoveel meer teken met zich mee brengen dat de kans voor een mens om besmet te raken met Borrelia groter is.”

Om het verhaal nog complexer te maken: “Wolven hebben invloed op de verspreiding van herten in landschap. Als je wolven hebt die op sommige plekken herten verjagen zul je daar waarschijnlijk minder teken hebben, maar zullen die teken relatief vaker Borrelia hebben”, vertelt De Pelsmaeker. Hij onderzoekt of dat inderdaad zo is, en of wolven dan de kans om ziek te worden van een tekenbeet beïnvloeden. De Pelsmaeker is dit voorjaar gestart met z’n onderzoek en durft daarom nog geen voorspellingen te doen.

Met de resultaten van zijn studie hoopt hij naast het Białowieża-woud ook iets te kunnen zeggen over hoe de wolf teken en de Borrelia-bacterie beïnvloeden Nederland en België. Maar waarom zou je dan onderzoek doen in Oost-Polen, en niet op bijvoorbeeld de Veluwe? “Hier in het oerbos zijn de relaties tussen wolven en herten het meest intact. Als we dan een effect zien, kunnen we het best een link leggen tussen herten en wolven, omdat er geen menselijke storende effecten zijn.” Wordt vervolgd!