Terug naar fluctuerend waterpeil

In het Friese merengebied is men al eeuwenlang in strijd met de grillige dynamiek van het water. Van oudsher liep dit stuk van Friesland ’s winters onderwater. Men leefde met het komen en gaan van het water. Om hier te kunnen boeren, zijn allereerst sloten gegraven. Hiermee ontwaterde het veengebied, klonk het veen in en kwam het Lage Midden nog lager te liggen. In de zomer, wanneer er geen water op het land stond, kon er gehooid worden. Tot ongeveer 1850 waren er eigenlijk geen harde wegen in Friesland. Elke boerderij had een aanlegplek voor een boot en al het transport ging over het water.

Maar men wilde niet langer afhankelijk van het natuurlijk waterpeil zijn. Er werden gemalen aangelegd en nieuwe gebieden werden ontpolderd. De klap op de vuurpijl was het Ir. D.F. Woudagemaal, gebouwd in 1920 en tot op de dag van vandaag het grootste stoomgemaal ter wereld. Met dit bouwwerk kon water vanuit de Friese Boezem geloosd worden in de toenmalige Zuiderzee, nu het IJsselmeer. In 1967 kwam daar nog het elektrische Hooglandgemaal bij en vanaf toen was er een vast waterpeil in het gebied.

Dankzij het vastleggen van het waterpeil kon er steeds beter geboerd worden. Maar tegelijkertijd zag men de natuur veranderen. Veel flora en fauna had de wisselwerking van het water nodig. Het aantal weidevogels nam af, er groeide minder waterriet en de waterkwaliteit daalde. Nu worden er op verschillende plekken bij de Friese meren geprobeerd de oorspronkelijke peildynamiek terug te krijgen. Bijvoorbeeld op de zomerpolders rond het Sneekermeer, die net als vroeger ’s winters onderwater staan en ‘s zomers droog worden gemaald. Of bij It Sân, waar met peilwisselingen de ontwikkeling van waterriet gestimuleerd wordt.

Vroege Vogels TV over de Friese Meren is zaterdag 16 april 2022 om 19.50 uur te zien op NPO 2!