Wat gaat Rutte III doen voor natuur en milieu?

De komende kabinetsperiode worden er verschillende maatregelen genomen om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie legt de lat wat betreft bestrijding van de uitstoot van CO2 hoger dan de Europese Unie. De nieuwe coalitie wil maatregelen nemen zodat in 2030 een reductie van 49 procent kan worden behaald.

Er komt voor de lange termijn een nationaal klimaat- en energieakkoord. Op de korte termijn zet het nieuwe kabinet in op meer kavels voor windenergie op zee, een minimumprijs voor CO2 voor de energiesector en vergroening van het belastingstelsel. De subsidiëring van bijstook met biomassa in kolencentrales wordt in 2024 gestopt.

Het nieuwe kabinet schroeft de gaswinning in Groningen nog wat terug. De coalitie denkt over vier jaar ongeveer 1,5 miljard kuub aan Gronings gas minder te winnen. Door die maatregelen neemt de kans op aardbevingen af. Het kabinet wil de vraag naar gas verminderen met 3 miljard kuub. Daardoor zou de NAM genoeg reserves opbouwen om niet meteen extra gas te hoeven oppompen als het een poosje koud is. Door zo'n piek in de winning kunnen aardbevingen ontstaan.

Om de vraag te drukken, gaat het kabinet onderhandelen met afnemers van gas of zij niet kunnen overstappen op duurzame energiebronnen of op gas uit het buitenland. Na 2021 kan de gaskraan verder dicht, denkt de nieuwe regeringscoalitie. Het demissionaire kabinet verlaagde de winning dit jaar al met 10 procent naar 21,6 kuub.

De komende kabinetsperiode gaat er minstens één kolencentrale dicht en alle centrales worden gesloten voor 2030. Nederland telt nog vijf kolencentrales, nadat vijf andere vorig jaar en dit jaar al waren gesloten. Partijen als GroenLinks en de Partij voor de Arbeid pleiten voor sluiting van alle kolencentrales, maar VVD-minister Henk Kamp (Economische Zaken) wilde daar de afgelopen tijd niet aan. Drie van de resterende centrales zijn pas enkele jaren open, en de grote vraag is wie voor de kosten van sluiting zou opdraaien. De sluiting van nog een kolencentrale staat niet in het regeerakkoord, maar VVD, CDA, D66 en CU hebben wel afgesproken dat het nieuwe kabinet dat gaat doen.

Het registratie- en betalingssysteem voor kilometerheffing moet gelijk zijn aan die in het buitenland zodat vrachtwagens geen extra apparatuur nodig hebben. De  vervoerders gaat per kilometer betalen, waarbij vervuilende vrachtwagens het meest betalen.  De inkomsten die hieruit voortvloeien, moeten wel weer terugkomen in de transportsector. Dat gaat gebeuren via een verlaging van de motorrijtuigenbelasting op vrachtwagens. Dit geld zou ook besteed kunnen worden aan het behalen van de milieu-doelstellingen. Bijvoorbeeld door het terug te sluizen naar de transportsector voor verminderde CO2-uitstoot door innovatie.

Het nieuwe kabinet gaat bekijken of er een heffing kan komen op vliegtuigen die te veel lawaai of vervuiling produceren. Verder zetten de partijen bij nieuwe afspraken over het verdrag van Parijs in op een belasting op de luchtvaart. Pas als deze twee zaken onvoldoende opleveren zal er per 2021 een vliegbelasting worden ingevoerd, aldus het regeerakkoord van de vier partijen. Vanaf 2021 moeten de maatregelen 200 miljoen euro gaan opleveren voor de schatkist. Verder valt er volgens de coalitie in de luchtvaart ‘op korte termijn’ winst te behalen door meer bio-kerosine te gebruiken.

Er komt één beheerautoriteit voor de Waddenzee die een integraal beheerplan uitvoert, waardoor betere bescherming van natuurgebieden gecombineerd wordt met beter visbeheer. Het beschermen van belangrijke open ruimtes zoals het Groene Hart, de Waddenzee en de Veluwe blijft een belangrijk onderdeel van het nationaal ruimtelijk beleid.

Verder moeten in 2021 nieuwe woningen en gebouwen niet meer verwarmd worden met gas en komt er een CO2-heffing voor bedrijven

Reactie Donald Pols, directeur Milieudefensie:  "De ambities zijn er met deze klimaatwet. Het is nu de vraag of de lusten en lasten eerlijk verdeeld worden, tussen bedrijven en burgers en tussen burgers onderling. Daar ligt wat Milieudefensie betreft de grootste opdracht van dit kabinet: de rekening eerlijk verdelen en zorgen dat alle burgers mee kunnen doen."

Reactie Milieu-organisatie Greenpeace:  "Wij zijn uiteraard blij met de sluiting van elke kolencentrale. Echter, om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen en te voldoen aan de klimaatdoelstellingen van Parijs, is het ondenkbaar dat de vier overgebleven kolencentrales nog dertien jaar door kunnen roken. Dit was de kans om geschiedenis te schrijven, maar die wordt niet gepakt."

Reactie Wereld Natuur Fonds (WNF):  "De ambitieuze klimaatagenda is een belangrijk signaal, maar echt groen beleid is breder dan alleen energiebeleid. WNF daagt het kabinet uit om natuur een centrale plek in haar denken en doen te geven. De natuur zelf biedt ons slimme en innovatieve oplossingen om droge voeten te houden bij extreme wateroverlast en zeespiegelstijging. En een toekomstbestendige landbouw produceert voldoende voedsel én beschermt het landschap met alle planten-en diersoorten die daarin leven. Laat de natuur voor ons werken en ons land veiliger, duurzamer én mooier maken."

Reactie Natuur & Milieu: ,,Een mooie doelstelling voor de bühne met weinig effectieve maatregelen. De doelstelling van ten minste 49 procent CO2-reductie en inzet voor 55 procent is een streven, geen harde nationale doelstelling. De voorgestelde maatregelen gaan bovendien niet ver genoeg. Als we dit kabinet een rapportcijfer moesten geven, dan zou dat een 5 zijn. De veestapel moet krimpen, de kolencentrales moeten eerder dan 2030 dicht en bovendien moeten we eerder dan pas in 2030 streven naar een volledige verkoop van alleen nog maar elektrische auto’s. Daar ontbreekt het nu helaas aan in dit akkoord.''

Reacties natuurorganisaties:  "De gezamenlijke natuurorganisaties (LandschappenNL, Vogelbescherming Nederland, Stichting de Noordzee, SoortenNL, IVN en IUCN NL) zijn ronduit teleurgesteld in het vandaag gepresenteerde regeerakkoord tussen VVD, CDA, D66 en Christenunie. Ondanks dat dit regeerakkoord door deze partijen als ‘het groenste regeerakkoord ooit’ wordt bestempeld is er geen enkele concrete ambitie om de teruggang van natuur en biodiversiteit en de aantasting van het Nederlandse landschap tegen te gaan. Groen gaat kennelijk niet over natuur en landschap. Ook de kansen die de energietransitie kan opleveren, zoals bijvoorbeeld natuurversterking in windparken op zee, worden niet gepakt." 

Reactie De Waddenvereniging: “Historisch,” vindt directeur Arjan Berkhuysen, “Dit is al veertig jaar een discussie. Nu is er eindelijk een knoop doorgehakt. Deze regering laat in ieder geval zien dat ze het wad een warm hart toedraagt.” Er aandacht voor het open waddenlandschap. Verder lijkt het regeerakkoord ten aanzien van natuur helaas wel mager ingevuld.

Reactie Nederlandse Spoorwegen: “Door de verhoging van het btw-tarief van 6 naar 9 procent op treinkaartjes wordt de trein als duurzaam alternatief minder aantrekkelijk, als de autokosten grofweg gelijk blijven. De verwachting is dat elke dag dan duizenden reizigers minder de trein nemen.”

Bron: ANP