Vrijwilligers zien bijzonder paringsritueel bruinvissen

Op de Oosterschelde heeft zich dit weekend een uitzonderlijk paringsritueel binnen een groep bruinvissen voorgedaan, meldt de Stichting Rugvin. Vrijwilligers van de onderzoeksorganisatie waren getuige van een 'orgie' waar in totaal acht bruinvissen aan deelnamen. Op die schaal was zoiets volgens de stichting "nog nooit eerder in de Nederlandse wateren gezien".

Ter hoogte van Zierikzee zagen de vrijwilligers de bruinvissen ineens rond hun boot zwemmen. "Er ontstond een enorm tumult boven en onder water", schetst vrijwilliger Miranda Mommersteeg in een verslag van de stichting wat ze zag gebeuren. "Het water kolkte."

De kans dat een poging tot paren bij bruinvissen succesvol verloopt, is volgens de kenners vrij klein: 95 procent van de pogingen loopt spaak, volgens directeur Frank Zanderink van Stichting Rugvin. Volgens hem gaat de paring er ook "behoorlijk heftig aan toe". Mannetjes naderen de vrouwtjes, die aan het wateroppervlak liggen te wachten, met een hoge snelheid vanuit de diepte.

Oktober staat bekend als de paartijd voor bruinvissen, waarna het ongeveer negen maanden duurt voordat een vrouwtje bevalt. "In tegenstelling tot andere walvisachtigen verloopt het paringsproces van bruinvissen minder 'intiem'," vertelt Frank Zanderink, onderzoeker en directeur bij Stichting Rugvin. Ook hij was getuige van het zeldzame ritueel. "Een opvallend kenmerk van hun paring is de hoge mislukkingskans van maar liefst 95%", vervolgt hij. "En het gaat er behoorlijk heftig aan toe."

Tijdens de paringsdans nadert het mannetje het vrouwtje met hoge snelheid vanuit de diepte, terwijl het vrouwtje vlak aan of net onder het wateroppervlak ligt. "Heel snel probeert hij haar te penetreren," legt Zanderink uit. "Wanneer deze poging mislukt, zie je hem abrupt uit het water schieten, waarna hij het nogmaals probeert. We schrokken ons echt rot want op een gegeven moment kwam er tijdens zo'n sprong uit het water bijna een mannetje in onze boot terecht."

Een ander opmerkelijk feit is de enorme toename van het volume van de testikels van de mannetjes tijdens de paarperiode. Binnen enkele maanden groeien deze van de grootte van een walnoot uit naar die van een meloen. Ze wegen maximaal 5 kilo per stuk. De penis is dan minimaal een halve meter. Dit zorgt volgens Zanderink van Stichting Rugvin voor een enorme hoeveelheid sperma die vrijkomt tijdens de paring.

De Oosterschelde is een uniek, deels omsloten onderzoeksgebied waar wetenschappers bruinvissen van dichtbij kunnen bestuderen, iets wat op open zee zelden mogelijk is. "Dit geeft ons de kans om meer te leren over hun gedrag, waaronder hun bijzondere paringsrituelen", aldus Zanderink. "Door onze observaties in de Oosterschelde herkennen we individuele dieren, wat ons helpt beter te begrijpen hoe ze leven."

Bron: ANP, Stichting Rugvin