Vogelvrouwen, wildernis in eigen land en alle overige onderwerpen

Op pad met een groep vogelvrouwen, en hoe ziet Nederland eruit als je de natuur laat verwilderen? En alle overige onderwerpen in de uitzending van 6 oktober 2024.

Beluister de onderwerpen op de volgende startpunten:
00:30:05 - Waterroofkever
00:46:20 - Seksuele diversiteit in het dierenrijk
01:05:35 - Intro met Jeroen Helmer van Wildernis
01:11:00 - Jeroen Helmer over de zomereik
01:44:40 - Jeroen Helmer over boek Wildernis
02:22:30 - Vogelvrouwen

Hoe zou Nederland er in de toekomst uit kunnen zien als je de natuur meer zijn eigen gang laat gaan? Wandelende bossen, dynamische rivieren, veel omgewoelde bodems en meer ruimte voor soorten als de wilde kat, de steur en in de toekomst misschien wel de lynx, de grijze walvis en zelfs de eland. Jeroen Helmer is illustrator en verhalenverteller bij ARK Rewilding Nederland. Hij schetst zijn beeld van de toekomst in het boek ‘Wildernis in eigen land’ (uitgeverij Lemniscaat). De ‘verhaaltekeningen’ van Helmer zijn in veertien landen uitgebracht, worden gebruikt door wetenschappers en bewonderaars en bereiken een internationaal publiek.

Anemoonvissen die van geslacht kunnen veranderen, zwangere zeepaardmannetjes, lesbische steenuilen, hyena’s met gigantische clitorissen. Feiten waar jarenlang van werd gedacht dat het uitzonderingen waren in het dierenrijk, of foutjes in de natuur. In ieder geval niet normaal. Maar zo zit het helemaal niet weet bioloog Charlotte Vermeulen. In Artis gaf zij jarenlang lezingen over seksuele diversiteit in het dierenrijk. Nu staat ze samen met met cabaretier Maya van As in de theaters. Voor een theatercollege onder het motto: “Natuur is queer en queer is natuurlijk” .

Hoe boeren met natuur omgaan is in de loop van de geschiedenis flink veranderd. De intensivering en het efficiënter maken van de landbouw heeft de afstand tussen boer en natuur vergroot. Dat schijft historicus Marij Leenders in haar boek “Hoe de natuur uit de landbouw verdween”. Maar er komen ook positieve voorbeelden in haar boek voor. Eén van die voorbeelden is de beek de Beerze, die in de jaren 50 ten behoeve van de landbouw werd rechtgetrokken, en in de jaren 90 weer mocht gaan meanderen. De toenmalige melkveehouder en akkerbouwer Jan van Kasteren speelde daar een grote sleutelrol in. Dankzij hem kwamen op die plek natuur en landbouw weer bij elkaar.

Jarenlang was vogels kijken iets voor oude bebaarde mannen met afritsbroeken. Maar de laatste tijd ontdekken ook steeds meer jonge vrouwen hoe leuk het is om te vogelen. Ze hebben inmiddels zelfs een eigen vereniging: de Vogelvrouwen. Bij uitjes zijn normaal gesproken alleen vrouwen uitgenodigd, maar voor verslaggever Gert Elbertsen maken ze graag een uitzondering.

Hij is zo groot als een vingerkootje, kan goed zwemmen en houdt van schone veengebieden: de gestreepte waterroofkever. Helaas wordt het diertje steeds minder gezien, waarschijnlijk door verslechterde waterkwaliteit.

Om de vinger goed aan de waterkever-pols te houden, is het belangrijk om veldonderzoek aan dit Europees beschermde dier te doen. Verslaggever Gert Elbertsen volgt Rick Middelbos van EIS Kenniscentrum tijdens een dagje ploeteren door het moeras.