Vleermuizen in Nederland

Vleermuizen zijn de enige zoogdieren die actief kunnen vliegen met echte vleugels. In Nederland leven zeventien vleermuissoorten, zoals de vale vleermuis, de dwergvleermuis, de laatvlieger en de rosse vleermuis. Nederlandse vleermuizen zijn allemaal insecteneters. Een gewone dwergvleermuis verorbert tot wel 600 muggen per uur; dit is per nacht meer dan de helft van zijn eigen lichaamsgewicht.

Net als bij de mens heeft de hand van een vleermuis vijf vingers. De vingers zijn lang en dun om de vlieghuid zo groot mogelijk te maken. Hun slanke armen zijn alleen geschikt om te vliegen, niet om iets op te tillen of te pakken. De achterpoten zijn wel zeer geschikt om aan te hangen. Als een vleermuis op zijn kop hangt, worden door het lichaamsgewicht pezen in de klauwen aangetrokken. Het blijven hangen kost dus geen energie. Overdag rusten vleermuizen uit in rustige ruimtes zoals grotten, holle bomen, ijskelders en huizen. Koele vochtige ruimtes met een constante temperatuur worden als overwinteringsverblijf gebruikt.

Vroeger dachten de mensen dat vleermuizen blind waren, maar insectenetende vleermuizen kunnen wel degelijk zien. Ze merken het verschil tussen licht en donker. Het best 'zien' de dieren met hun oren. Ze gebruiken een sonarsysteem om insecten op te sporen in het donker. Al vliegend stoten ze hoge tonen uit. Tussen elke kreet luisteren ze naar de eventuele echo's. Aan de hand van intensiteit en de snelheid waarmee de echo's terugkeren, kan de vleermuis zijn weg vinden en zijn prooien opsporen. Grootoorvleermuizen die soms in bossen jagen, maken zachte geluiden. Vleermuizen die in open gebieden jagen, schreeuwen zodat hun geluid veel verder draagt.

In het voorjaar worden de jongen geboren en vormen de vleermuizen kraamkolonies. Een aantal soorten maakt daarvoor gebruik van oude bomen met holten en scheuren.
De meeste vleermuizen krijgen maar één jong per jaar. De jonge vleermuizen groeien snel; na vijf weken kunnen ze al vliegen en gaan ze zelf op jacht.

Van oktober tot maart houden de vleermuizen in Nederland hun winterslaap. Hiervoor zoeken ze vorstvrije ruimtes op zoals grotten, verlaten mijnen, bunkers of forten. Maar ook een vochtige kelder, een ijskelder of kruipruimte onder een gebouw kan een geschikte plek zijn. Vleermuizen worden ook veel in huizen aangetroffen. De kleine holtes in spouwmuren zijn voor veel vleermuizen ideale onderkomens.

De meeste vleermuissoorten zijn kwetsbaar omdat ze maar 1 jong per jaar krijgen. In Nederland en de rest van Europa worden de meeste vleermuissoorten bedreigd, maar ook in andere delen van de wereld gaat het aantal vleermuissoorten sterk achteruit. Oude bomen worden bij ons vaak te snel gekapt. Vaak is de gedachte: 'oude bomen zijn ziek en moeten weg'. Helaas gaat dat ten koste van plaatsen voor vleermuiskraamkolonies.

In de ijskelder achter Het Capitool in 's Graveland, waar vroeger ijs werd bewaard, is nu 's winters een vleermuizenhotel. Verschillende soorten vleermuizen houden daar hun winterslaap. Heel voorzichtig - om de dieren niet te verstoren - nemen we een kijkje in de ijskelder om te inventariseren welke soorten er hangen te slapen. Luister ook naar de uitzending van 22 januari 2006 >>

Voor meer informatie:
- Vleermuis.net
- Natuurinformatie
- Vleermuis site voor kids