Verwilderingsproject voor de honingbij

De honingbij is misschien wel de bekendste bij. Het is een belangrijke bestuiver, in het wild maar ook in de landbouw. Toch gaat het slecht met de wilde honingbij. Hoewel dit een inheemse soort is in Nederland, zijn er nog maar weinig wilde volken over door bijensterfte. Hiervoor zijn verschillende redenen, zoals schadelijke pesticiden en de afname van bloemen. Een andere belangrijke veroorzaker van die sterfte is de varroamijt. In strijd tegen de varroamijt zijn in het Horsterwold unieke honingbijen uitgezet, die redelijk resistent zijn tegen deze gevaarlijke parasiet.

De varroamijt is een exotische parasiet uit Azië. Hij is van de Indische honingbij overgestapt op de Europese honingbij. Al in 1983 werd hij in Nederland ontdekt. De Indische honingbij heeft een evenwichtige relatie met varroamijt, doordat ze al duizenden jaren met elkaar leven. Ze hebben zich aan elkaar aangepast. De Europse honingbij heeft zich nog niet aan deze parasiet aangepast en lijdt onder de komst van de exoot. De varroamijt nestelt zich namelijk in het bijenbroed. De bij raakt dan als pop besmet met de mijt. Ook leeft de mijt op volwassen bijen. De besmette bijen raken verzwakt door de varroa en zijn daardoor vatbaar voor bijenvirussen, die de mijt ook overbrengt. 

Bijen@Wur van Wageningen University & Research heeft een bijenpopulatie die door natuurlijke selectie redelijk resistent is tegen varroa. De hoop is dat deze resistente honingbijen in het wild kunnen overleven. Hiervoor is een verwilderingsproject gestart, onder meer in het Horsterwold. Hier zijn vijf bijenvolken uitgezet én vijftien speciale nestkasten opgehangen in bomen. Tegenwoordig leven veruit de meeste honingbijenvolkeren in door de mens gemaakte bijenkorven of -kasten. In het wild leven bijen in holle bomen, maar doordat onze bossen erg jong zijn en vaak uit productiehout bestaan zoals het Horsterwold, zijn er relatief weinig oude bomen met holtes. Daarom zijn hier deze vijftien kasten in hoge bomen opgehangen, in de hoop dat de uitgezette bijen naar de kasten zullen zwermen. 

De Stille Kern van het Horsterwold is de perfecte plek voor dit verwilderingsproject. Het gebied ligt geïsoleerd. Vanwege het onderzoek mogen namelijk geen imkers in de buurt zijn, om vermenning met andere bijen te voorkomen. Verder groeien op de vruchtbare zeekleigrond veel bloemen met nectar. Ook zijn er door de vijftien kasten genoeg geschikte nestholten voor als de bijen gaan zwermen. In 2019 zijn midden in een open plek een aantal traditionele nestkasten neergezet met vijf bijenvolken. Inmiddels zijn vijf nestkasten in de bomen bezet. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle kasten in de boom helemaal vol zitten en de bijen zich verder over Nederland gaan verspreiden. Er ontstaat dan een nieuwe wilde populatie honingbijen, die nu zo goed als verdwenen is. 

Lees meer op Bijen@wur 

Vroege Vogels TV over het Horsterwold is vrijdag 19 november 2021 om 19.50 uur te zien op NPO 2!