'Verdwenen' eikenprocessierupsen komt als vlinder uit de grond

De afname van het aantal waargenomen eikenprocessierupsen komt omdat de insecten een jaar, mogelijk zelfs langer ondergronds kunnen doorbrengen. Onderzoekers zagen de afgelopen tijd onverwacht veel vlinders uit de grond kruipen. Dat betekent dat de rupsen in de grond zijn verpopt tot vlinder. Bestrijding van de plaag wordt hierdoor moeilijker, en overlast waarschijnlijk groter, aldus bioloog Arnold van Vliet van Wageningen University.

Luister naar het interview met Arnold van Vliet over dit onderzoek:

Een onderzoeker van Kennisplatform Processierups zag deze week dat zowel mannetjes als vrouwtjes naar boven komen die zich vorig jaar in een proefopstelling hadden ingegraven. Op andere plaatsen zijn rupsen waargenomen die, met een korte onderbreking bovengronds, zelfs twee keer een jaar onder de grond hebben gezeten.

Het feit dat rupsen een jaar en misschien wel langer in verlengde diapauze, een soort winterslaap, blijven zitten, kan verklaren waarom het Kennisplatform in het rupsenpiekjaar 2019 veertig procent minder vlinders heeft gevangen dan in 2018. Door het grote aantal rupsen was juist een verdere toename van het aantal vlinders verwacht.

Onderzoekers vragen zich af wanneer deze ‘verdwenen’ rupsen weer tevoorschijn komen en of ze als rups of als vlinder uit de grond kruipen. "Het wordt spannend om te zien hoeveel vlinders er in de komende maanden in geplaatste vallen gevangen gaan worden", zeggen ze.

De cyclus van de eikenprocessierups is veel ingewikkelder dan gedacht en bestaat uit verschillende cycli. De verlengde diapauze betekent dat de rups veel langer onder de grond kan blijven. Dat maakt de bestrijding lastiger, maar het goede nieuws is dat de natuurlijke vijanden van de rups ook ondergronds gaan. Ze kunnen hun vijanden, zoals sluipvliegen en -wespen niet helemaal ontvluchten en mogelijk worden zijn daar ook aanvallen door nematoden (kleine aaltjes).

De rups houdt zich in de zomer op in eikenbomen en gedijt het beste bij warm weer. Het beestje heeft haartjes en die kunnen onder meer jeuk, ademhalingsproblemen en klachten aan de ogen geven. In 2019 zorgde de rups voor veel overlast en konden de bestrijders het werk nauwelijks aan.

Bron: ANP en Nature Today