Van landgoed naar natuurgebied rondom Zundert

De Turfvaartse Landgoederen bij Zundert bestaan uit oude heideterreinen, bomenlanen en hakhoutbosjes. Dichteres Henriette Roland Holst schonk landgoed de Oude Buisse Heide halverwege vorige eeuw aan Natuurmonumenten. Nu is dit cultuurlandschap een prachtige plek voor paddenstoelen, spinnen en spechten.

De verschillende landgoederen hier rondom Zundert zijn verbonden door de Turfvaart. Dit kanaal van zo’n 25 km is gegraven om turf te vervoeren in 1618. Ooit lag hier namelijk veel hoogveen, maar dat is vanaf de Middeleeuwen afgegraven.

Vanaf de 17e eeuw kwamen hier ook landgoederen te liggen, vaak omdat het gebied dan ontgonnen was. Via de Turfvaart konden ze uitwerpselen uit Breda vervoeren om als mest op de kale zandgronden toch wat akkers aan te legen. Er kwamen kleine boerderijen, hakhoutbosjes en ook werden bomenlanen aangeplant.

Op de zandgronden groeide verder met name heide, een van de eerste planten die ontkiemt op kaal zand is namelijk struikheide. Tussen de heide lieten boeren hun schapen grazen. Nog altijd lopen er schapen hier op de heide, om het gras kort te houden.

Natuurmonumenten heeft een aantal landgoederen in beheer, laat Miranda Fieret zien. Waaronder bijvoorbeeld het oude landgoed van Henriette Roland Holst. Maar niet op alle landgoederen stonden grote huizen, vaak ging het juist om opbrengst van dat hakhout en de akkers. Tegenwoordig beheren natuurorganisaties de landschapselementen en is dit juist een van de meest arbeidsintensieve landschappen.

De natuur profiteert er wel van, zo zit er een kerkuil in de oude schuur. In de aftakelende bomenlanen leven boommarter en alle spechtensoorten. De hakhoutbossen schieten door, maar ook daardoor zie je juist insecten als mieren of de gladde slang op de lichte bosbodem.

Kijk zondag 1 december 2024 om 19.25 uur naar de uitzending over de Turfvaartse Landgoederen op NPO 2!