Terug naar het Oer-IJ: brakwaternatuur in de Houtrakkerbeemden

Ten zuiden van het Noordzeekanaal, ingeklemd tussen Zijkanaal C en de Afrikahaven, ligt een bijzondere polder: de Houtrakkerbeemden. Dit natuurgebied is nog maar een paar jaar geleden helemaal opnieuw ingericht. Alles staat hier in het teken van brakwaternatuur. In de polder is namelijk een slingerende kreek gemaakt die wordt gevoed door het brakke water uit Zijkanaal C. Hierdoor is een zeldzaam stuk natuur ontstaan met opvallende flora en fauna.

Eeuwen geleden stroomde door Noord-Holland het Oer-IJ. Dit was de meest noordelijke vertakking van de rijn mondde bij Castricum in een grote rivierdelta uit in de Noordzee. Door de eeuwen heen slibde het Oer-IJ dicht, maar tot halverwege de 19e eeuw liep een restant van het Oer-IJ nog van de Zuiderzee de provincie in. Met de aanleg van het Noordzeekanaal werden de overblijfselen van het IJ grotendeels ingepolderd, zo ontstond ook de Houtrakpolder. Voor de inpoldering werd zand uit de afgegraven duinen van IJmuiden gebruikt. Met de verkoop van het ingepolderde land kon de verdere aanleg van het Noordzeekanaal betaald worden. Ook de bouw van de Afsluitdijk in 1932 zorgde ervoor dat Noord-Holland verzoette. Om de brakwaternatuur terug te brengen in de provincie, is hier in de Houtrakkerbeemden een kreek gemaakt in evenbeeld van het Oer-IJ. Dit gebied is hier perfect voor, want het ligt al aan het brakke Noordzeekanaal en door de geïsoleerde ligging stroomt het zoutige water niet naar landbouwgrond.

De Houtrakkerbeemden bestaat pas sinds 2019, toch zien ze hier langzaam al de eerste brakwaterplanten opkomen. Uiteindelijk zullen misschien bijzondere soorten zoals de heemst, gewoon lepelblad en zilte schijnspurrie hier weer gaan groeien. Maar het brakke water is niet alleen van belang voor de flora, ook de fauna profiteert ervan. In het de kreek leven nu brakwatersteurgarnalen. Die zijn belangrijk voor de foeragerende vogels, zoals lepelaars en kluten. Bij de naastgelegen Westhoffplas, die al in 1995 in het gebied werd aangelegd, foerageren talloze steltlopers die je normaal alleen op de Wadden zou verwachten.