Stop de hetze tegen de Aziatische hoornaar

‘Een schuimbekkende, agressieve monsterwesp die hele bijenvolkeren uitmoordt’: rondom de Aziatische hoornaar bestaan veel schrikverhalen. Onterecht, vindt entomoloog Theo Zeegers. De hetze tegen de Aziatische hoornaar is zelfs schadelijk voor onze inheemse insecten, ziet imker Eric Mahieu.

De Aziatische hoornaar is een invasieve exoot die sinds 2017 in ons land is en steeds vaker gezien wordt. Sindsdien wordt geprobeerd zo veel mogelijk nesten op te sporen en te vernietigen, maar waarschijnlijk komen we er niet meer vanaf. “De verwachting is dat bestrijding de opmars van de Aziatische hoornaar niet kan stuiten”, schrijft Zeegers in een recent verschenen rapport.

Omdat de Aziatische hoornaar regelmatig honingbijen eet vrezen veel imkers voor het voortbestaan van hun bijenvolkeren. “Eén nest van de Aziatische hoornaar verzamelt per seizoen 1.250 tot 36.000 honingbijen”, aldus Zeegers, “Hoewel dit aanzienlijk is, is het niet duidelijk dat dit leidt tot sterfte van volken honingbijen”.

Toch kunnen volkeren wel degelijk last van hebben van Aziatische hoornaars, weet imker Mahieu: “Als een bijenvolk zich te bedreigd voelt gaan ze minder vliegen en komt er minder voedsel binnen. Dat is natuurlijk wel een probleem.” Maar frequente sterfte van bijenvolken is niet aannemelijk volgens Zeegers: “In elk geval zijn andere oorzaken van sterfte van bijenvolken cijfermatig vele malen belangrijker”. Belangrijke andere bedreigingen zijn pesticiden, parasieten en ziektes.

Verhalen over de veronderstelde agressiviteit van de Aziatische hoornaar zijn sterk overdreven, ondervond Mahieu: “Afgelopen najaar heb ik ze veelvuldig kunnen fotograferen. Ik kon ze op m’n vinger laten lopen zonder dat ze iets doen”. Dat verbaasde Mahieu niet: “Ze zijn net als andere wespensoorten niet agressief, maar defensief op het moment dat je ze aanvalt of hun nest belaagt”.

De Aziatische hoornaar jaagt niet alleen op gehouden honingbijen, maar ook op insecten die hier van nature leven. Denk aan verschillende soorten vliegen en wespen. “Toch vormt de Aziatische hoornaar geen bedreiging voor de inheemse biodiversiteit”, aldus Zeegers. Het dier is een opportunistische jager, z’n voedselkeuze wordt bepaald door het aanbod ter plaatse. “Daarmee zijn de prooien in overgrote meerderheid algemene soorten”.

Er zijn manieren om als imker je bijen tegen de Aziatische hoornaar te beschermen, maar Mahieu is bang dat het middel soms erger is dan de kwaal. Zo worden er vaak zogeheten selectieve vallen gebruikt: vallen waar je alleen Aziatische hoornaars mee zou vangen. “De praktijk leert dat er vaak inheemse insecten in vast komen te zitten, zoals wespenkoningen".

Mahieu heeft er ook moeite mee dat imkers het brede publiek oproepen de Aziatische hoornaar te bestrijden. “Te vaak zie ik gebeuren dat dieren eerst worden doodgeslagen om vervolgens pas te kijken welke soort het is.” Op die manier worden veel inheemse dieren doodgemaakt; niet alleen de Europese hoornaar, maar ook hoornaarvlinders, kevers, zweefvliegen en wespen. “Er zijn allerlei soorten die slachtoffer van deze hetze zijn”.