Advocaat van de natuur en spreekbuis van het milieu.

Spreeuwen kijken trekroute niet van elkaar af

  •    •  
04-07-2024
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
436 keer bekeken
  •  
spreeuwenzwerm website

© Marnella Verschoor

Jonge, onervaren spreeuwen vinden zelfstandig de weg naar hun overwinteringsgebied. De vogels zijn jaarrond zeer sociaal, maar dat betekent niet dat ze de trekroute afkijken. Door een klassiek verplaatsingsexperiment opnieuw te bekijken en uit te breiden met nieuwe gegevens wist een team van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en het Zwitsers Ornithologisch Instituut (Vogelwarte) een langlopende discussie na vele jaren op te lossen.

Hoe vinden trekvogels hun weg?

Dat is een vraag die mensen al heel lang intrigeert. Bioloog Albert Perdeck wilde daar het antwoord op vinden, toen hij in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw duizenden spreeuwen vanuit Den Haag per vliegtuig naar Zwitserland en Spanje stuurde. Het werd een beroemd onderzoek over de oriëntatie tijdens de vogeltrek. Perdeck werkte als hoofd van het Vogeltrekstation, bij de voorloper IOO van het huidige onderzoeksinstituut NIOO. Zeventig jaar later hebben collega-onderzoekers zijn onderzoeksresultaten bevestigd en verrijkt, om een langlopende wetenschappelijke discussie op te lossen.

Advertentie
Dit is reclame van STER

Jonge spreeuw versus volwassen spreeuw

De vogels waren individueel herkenbaar via een licht metalen ringetje om de poot met een unieke code – een methode die het Vogeltrekstation nog steeds gebruikt. Terugmeldingen van deze ringen lieten zien dat jonge en volwassen vogels verschillende strategieën gebruiken om tijdens de herfsttrek hun overwinteringsgebieden in Engeland en Frankrijk te bereiken. “Volwassen spreeuwen waren zich bewust van de verplaatsing en pasten hun trekrichting aan om alsnog de normale gebieden te bereiken,” vertelt onderzoeker Morrison Pot van het NIOO. “Maar jonge spreeuwen vlogen door richting het zuidwesten – de richting die ze vanuit Nederland hadden genomen – en bereikten daardoor verkeerde bestemmingen in Zuid-Frankrijk en Spanje.”

Vliegende spreeuwen

Experts zijn de afgelopen decennia verdeeld geweest over de uitleg van Perdecks resultaten. Pot: “Spreeuwen zijn jaarrond zeer sociale dieren en de verplaatste jonge spreeuwen konden zich net zo goed bij een groep lokale soortgenoten hebben aangesloten, vond een deel van de deskundigen.” De spreeuwen zouden dan dus meegevlogen zijn naar de overwinteringsgebieden van hun nieuwe vrienden. “In dat geval zou de trekroute voor een belangrijk deel geleerd in plaats van aangeboren zijn.” Een groot verschil.

Het team onderzoekers heeft de historische gegevens van Perdecks verplaatsingsexperimenten opgezocht in de archieven van het Vogeltrekstation en de trekrichtingen vergeleken met die van lokale Zwitserse en Spaanse spreeuwen. “Die laatste gegevens waren niet beschikbaar tijdens het originele onderzoek van Perdeck.”

Zijn spreeuwen meevliegers?

Door de historische dataset opnieuw te analyseren kon het team aantonen dat de trekrichting van lokale en verplaatste spreeuwen verschillend was. Geen ‘meevliegers’ of ‘copycats’ dus. De alternatieve uitleg van Perdecks resultaten is daarmee ontkracht. Zoals trekvogelonderzoeker Pot het uitlegt: “Spreeuwen reizen dus zelfstandig en lijken hun beslissingen niet te laten overrulen door wat soortgenoten doen.” De collega’s van de Zwitserse Vogelwarte ontdekten pas ook dat spreeuwen ’s nachts trekken. Dat strookt met de bevindingen uit het onderzoek van 70 jaar geleden.

Aangeleerd of aangeboren, maakt dat veel uit?

“In een tijd waarin de wereld voor trekvogels door klimaatopwarming en intensiveringen in landgebruik snel verandert, is het van belang of trekgedrag voor een groot deel is aangeleerd of aangeboren,” stelt hoofdonderzoeker en hoofd Vogeltrekstation Henk van der Jeugd. Als iets aangeboren is, verander je het minder makkelijk. “Hoewel de spreeuw zich door zijn algemene voorkomen in de menselijke omgeving snel lijkt aan te passen aan nieuwe omstandigheden, is dit voor zijn trekgedrag waarschijnlijk niet het geval.”

Meer over:

spreeuwen
Delen:

Praat mee

Onze spelregels.

Omschrijving *

Typ hier je reactie...


0/1500 Tekens
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (8)

sjaakie2
sjaakie2
9 jun. 2011 - 8:18
Oerhollandse boosheid???? Ik dacht dat de Nederlandse cultuur niet bestond??
msj_meijerink
msj_meijerink
9 jun. 2011 - 8:18
Mooi, dan zijn ze bij dezen geïntegreerd. Ik wacht nog wel op een reactie van de schuimbekkende PVV-fracties in het land.
1 Reactie
TheRealHandyman
TheRealHandyman9 jun. 2011 - 8:18
Niet van ee PVVer, ook niet schuimbekkend, maar heeft u dat laatste stukje gemist? ["De boosheid van beide groepen is oerhollands, maar waar het voor een Nederlandse puber vervolgens helpt om tot tien te tellen of tv te kijken, blijkt afleiding geen effect te hebben op het psychologisch welzijn van Marokkaans-Nederlandse jongeren." ] De vraag is dan... Hoe gaan de Marokkaanse jongeren dan om met hun woede als afleiding niet helpt?
Newbombturk
Newbombturk
9 jun. 2011 - 8:18
Mooi dan kunnen ze zich vanaf nu dus gedragen en minder opvallen in de misdaadstatistieken.
1 Reactie
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman9 jun. 2011 - 8:18
Misdaadstatistieken hangen samen met sociaal-economische factoren. Dat is hier al zo vaak verteld...
[verwijderd]
[verwijderd]
9 jun. 2011 - 8:18
Als je goed leest is er toch een enorm verschil. tussen Nederlanders en jongeren van Marokkaanse afkomst.
1 Reactie
sam tosha
sam tosha9 jun. 2011 - 8:18
Ja het overgrote deel van de Nederlandse jongeren zuipt zich het leplazerus en Marokkaanse jongeren niet
[verwijderd]
[verwijderd]
9 jun. 2011 - 8:18
Kul verhaal. De enige conclusie uit dit onderzoek zou moeten zijn: " Geen verschil gevonden in -antwoorden- over uitingen van emoties tussen de onderzochte twee groepen". Het zegt dus helemaal niets over het -gedrag- van de twee groepen als zodanig.
2 Reacties
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman9 jun. 2011 - 8:18
Voorbeeldje: "De verwachting was dat een conflictsituatie met een vriend minder boosheid zou oproepen bij Marokkaans-Nederlandse kinderen dan bij autochtoon-Nederlandse kinderen, omdat een vriend bij de ‘ingroup’ hoort." Jij gelooft dus dat de Marokkaans-Nederlandse kinderen in dit onderzoek zouden hebben verteld, bij zo'n hypothetische situatie, dat ze boos zouden worden (net zoals Nederlands-Nederlandse kinderen dat vertellen, en in tegenstelling tot wat Marokkaans-Marokkaanse kinderen vertellen), maar dat ze wanneer zo'n situatie zich werkelijk voor zou doen *niet* boos zouden worden? Verklaar dan eens waarom je dat gelooft?
JoopSchouten
JoopSchouten9 jun. 2011 - 8:18
Jij bent natuurlijk ook psycholoog....
[verwijderd]
[verwijderd]
9 jun. 2011 - 8:18
Waarom heeft mevrouw dit onderzocht eigenlijk? Was er een bepaalde noodzaak of gewoon omdat ze er zin in had? Het roept vragen op waar ik wel een antwoord bij kan plaatsen maar het maar niet doe. Ik kan Marokkanen, ben ooit met een Marokkaanse omgegaan en tsja, dan kan ik zeggen dat in conflictsituaties ze toch ECHT heel anders reageerde dan mijn "Ollandse" ...... Gewoon anders dus. En dat mag. Van mij dan. Hoe graag ook juffen als deze willen doen voorkomen dat ieder mens gelijk is en voldoen moet aan een bepaalde standaard, je bent wie je bent en je afkomst bepaald dat ook voor een groot deel. Ik persoonlijk denk dat de probleem-Marokkanen niet Nederlands reageren en dat daarbij ook dat Marokkanen die geen probleem-Marokkaan zijn dit ook weer niet graag als typisch Marokkaans gedrag bestempeld zien. Want dat is het, denk ikzelf, ook niet, voor een deel in ieder geval. De Marokkaanse probleemjeugd provoceert omdat ze, denk ik, vinden dat ze niet veel te verliezen hebben. Het is ook een makkelijk excuus. Ik zie er hetzelfde gedrag in wat je ook bij Amerikaanse jeugdbendes ziet. Buiten de maatschappij en op verre afstand ervan. Misschien dat de juf een ander onderzoek kan doen waar we iets aan hebben, "hoe lossen we dit op" zonder frutonderzoekjes die helemaal zwart, of wit zijn.
1 Reactie
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman9 jun. 2011 - 8:18
[Waarom heeft mevrouw dit onderzocht eigenlijk? ] Ze is wetenschappelijk onderzoeker. Dat had je al kunnen lezen.
rgeurtsen
rgeurtsen
9 jun. 2011 - 8:18
nevrouw Novin publiceerde al menig onderzoeksartikel op dit gebied. Prachtig werk! Iedere politicus en bestuurder die zich met deze materie bezighoudt doet het werk niet goed, als de lange literatuurlijst van Novin's publicaties niet op het bureau of nachtkastje ligt, met daaronder een stapeltje van tenminste de tien beste artikelen die Sheila heeft geschreven. Het zijn de bevindingen van onderzoekers als Novin die ondermijnen en relativeren wat extreem-nationalistisch PVV-ers en minder abjecte politici (maar nog steeds heel fout) als Marcouch verkondigen en het beleid dat zij willen.
1 Reactie
GijsUtrecht
GijsUtrecht9 jun. 2011 - 8:18
Wat verkondigen PVV'ers en Marcouch dan?
Reinaert de Vos
Reinaert de Vos
9 jun. 2011 - 8:18
Het enige probleem in deze is dat het onderzoek door middel van interviews is uitgevoerd. Het geven van sociaal wenselijke antwoorden ligt daarmee voor de hand. Een combinatie van diepte-interviews en observatie was wellicht beter geweest. Verder blijkt uit de summiere info niet of er ook geinterviewd is in groepsverband want dat zal de zaken waarschijnlijk in een ander daglicht zetten. Een op een zijn de reacties van mensen, en zeker van pubers, milder en gematigder terwijl groepsdruk dergelijke prive-reacties danig onder druk kan zetten. Ik ben op basis van wat ik hier lees niet zo onder de indruk.
1 Reactie
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman9 jun. 2011 - 8:18
[Het enige probleem in deze is dat het onderzoek door middel van interviews is uitgevoerd. Het geven van sociaal wenselijke antwoorden ligt daarmee voor de hand. ] Het sociaal-wenselijke antwoord is in sommige situatie zeggen dat je kwaad zou worden, en er iets over zou zeggen. Jij gelooft dus dat speciaal Marokkaans-Nederlandse kinderen *zeggen* dat ze kwaad zouden worden, omdat ze zouden weten dat dat sociaal wenselijk zou zijn, terwijl ze in de praktijk niet kwaad zouden worden? Dan zijn het extreem slimme kinderen ;-) Weet jij precies in welke situaties het voor die kinderen sociaal wenselijk zou zijn om kwaad te worden?
BNNVARA LogoWij zijn voor